Omdat ik niet dagelijks poëzie lees (ook niet wekelijks, vaak niet eens maandelijks). Omdat ik het moeilijk vind iets zinnigs te zeggen over gedichten. Omdat ik wel iets zinnigs wilde zeggen over de nieuwe bundel van Ingmar Heytze, De man die ophield te bestaan. En omdat ik nog niet eerder bewust iets van hem had gelezen – misschien eens ergens vluchtig een gedicht in een recensie of ergens anders – wilde ik mij goed voorbereiden door alvast eerst wat andere van zijn gedichten te lezen. Ik leende op de pas van mijn dochter de bundel Alle goeds met daarin de bundels De allesvreter (1997), Sta op en wankel (1999) en Aan de bruid (2001).

Mijn zoon van tien zag de cover en dacht dat het om een kinderboek ging. Ik legde hem uit dat dit niet zo was en dat ook op boeken van grote mensen getekende afbeeldingen konden staan. Ik legde hem uit dat het een boek met grote mensen gedichten was en dat die er vaak niet uit zien als gedichten, omdat ze niet rijmen en dat het vaak ook lastig is om te zeggen waar ze precies over gaan, wat er precies mee bedoeld wordt. Ik daagde hem uit en zei: “Lees er maar eens een en kijk maar of je het snapt.” Hij sloeg het boek open en het bleef lange tijd stil. Toen vroeg hij: “Mama, wat zijn Rennies?” Omdat ik er zelf ook al in had gelezen wist ik dat hij het had over het tweeregelige gedicht:

Voorzichtige zelfmoordpoging

Twee Rennies
en een kopje kruidenthee.

(uit: De Allesvrezer).

Ik legde hem uit wat Rennies zijn en hij zei me dat hij nog steeds het gedicht niet begreep… En dat begreep ik nu weer wel. Niet het gedicht, maar dat hij het niet begreep. En zo gaat het vaak bij gedichten, denk ik, bij mij tenminste wel. Vaak zijn gedichten zo persoonlijk, zo op de huid van de dichter, zo gezien door de ogen van de dichter dat ze niet goed of in ieder geval niet meteen overkomen. Wanneer lees je bijvoorbeeld een gedicht, hoe kies je voor een bepaald gedicht, waarom heeft de dichter gekozen voor het schrijven van een bepaald gedicht. Allemaal omstandigheden die er aan bijdragen dat je een gedicht wel of niet snapt, wel of niet mooi vindt, wel of niet een plaats kan krijgen binnen in je. Want dat is wat gedichten die ik mooi vind, die ik begrijp, die ik voel, die ik versta, bij mij doen. Ze blijven me bij, ik onthoud ze, ik onthoud het gevoel dat ze opriepen en dan is er opeens een situatie, een emotie, een herinnering, een ontmoeting waarbij ik me dat gedicht en het gevoel herinner, waar dat gedicht bij past. En dat is mooi.
Het lezen van de gedichten in de nieuwste bundel van Ingmar Heytze, De man die ophield te bestaan, om er een blog over te schrijven, kwam dus een beetje verplicht over. Nu moest ik iets van die gedichten gaan vinden, er iets zinnigs over zeggen en ook nog voor een bepaalde datum. Gelukkig kregen we van de uitgever onder embargo de gedichten iets eerder te lezen en was er nog enige tijd voor contemplatie. Ingmar Heytze werd vader en bracht zijn gedachten, gevoelens en ervaringen over het naderend en prille vaderschap onder woorden in 41 gedichten. Je proeft zijn onzekerheid over de op handen zijnde veranderingen, zijn heimwee naar een tijd die voorbij is en de sterke gevoelens en gedachten die hij heeft als zijn dochter eenmaal is geboren. Ja, een man die ophield te bestaan, maar ook een nieuwe man die werd geboren, samen met zijn dochter en haar moeder. Dit benoemt hij in het gedicht Dochter,.

Dochter,

Langzaamaan begin ik te begrijpen
dat we alle drie tegelijk geboren worden.

Prachtig ook hoe hij aan de hand van drie gedichten, eerste echo, tweede echo en derde echo de verschillende fases van de zwangerschap en zijn groeiende besef van het naderend vaderschap beschrijft, vooral Laatste echo vind ik mooi:

Laatste echo

Straks, ben je hier met open ogen.

In een later gedicht gaat hij dan weer door op die open ogen. Mooi hoeveel de gedichten terughalen en vooruitwijzen naar dingen die hij dan in andere gedichten weer benoemt. Wat mooi als je vader zo onder woorden kan brengen wat hij voelde en dacht toen je bezig was te groeien en geboren te worden. Wat een geschenk!
Deze bundel zal me zeker bij blijven en ik zal hem vaak uit de kast pakken om iets na te lezen, op te zoeken, om een gevoel, een herinnering, een gebeurtenis te versterken met een gedicht uit De man die ophield te bestaan.

Deze gedichten las ik voor de literaire online boekenclub Een perfecte dag voor literatuur. Lees hier wat andere bloggers over De man die ophield te bestaan schreven.