Als Alphonse (Senegalees van geboorte, maar ondertussen een echte wereldburger, muzikant in hart en nieren, maar ondertussen de kost verdienend met zijn eenmans klusbedrijf) met zijn vrouw Kat is weggetrokken uit de stad en in het Vlaamse Westhoek woont, wordt duidelijk hoe mensen op hem reageren. Aan de ene kant is er het vrij onverholen racisme en aan de andere kant is er een magische kant aan hem die veel mensen aantrekt en verleidt tot grote ontboezemingen, zonder dat hij daarom heeft gevraagd, maar waar hij wel serieus mee omgaat. Door zijn grote drang om eerlijk, oprecht en puur te zijn, maakt hij mooie dingen mee, maar raakt hij ook verstrikt in zijn gedachtewereld en opvattingen. Dertig dagen maken we mee uit zijn leven en wat ben ik blij dat ik die mee mocht lezen.

Annelies Verbeke heeft een prachtige roman geschreven en als ik het dan toch eens moet zeggen, ik vind dit literatuur met een hoofdletter of met een uitroepteken. Een prachtige eigen stijl, dicht op de huid van de hoofdpersonen, beschouwend, mooie beschrijvingen van natuur, weer, omgeving en gemoedstoestanden en ik vind zo mooi een aantal onderdelen terug en kunstgrepen terug die een traditionele roman in zich heeft.

Als eerste het duidelijke leidmotief (een in het verhaal terugkerend tastbare zaak met symbolische betekenis) in de vorm van de veldleeuwerik. Tevens een klassiek motief in de literatuur (denk bijvoorbeeld aan Guido Gezelle, William Shakespeare en William Wordsworth), de vogel die de dageraad brengt met een gouden snavel, boodschapper van de goden en het hemelrijk, symbool van de ziel die opstijgt naar het goddelijke. De leeuwerik komt in Dertig dagen meerdere keren op het pad van Alphonse. De eerste keer lijkt hij uit de lucht omlaag te vallen en landt voor hem in een park, vliegt op zijn schouder en laat Alphonse zijn kloppend vogelhart horen. Een andere keer klapt de vogel op zijn motorkap, maar komt er zonder kleerscheuren van af. “Komt hij afscheid nemen?… [Zijn gezang] klinkt niet langer uitbundig vrolijk, eerder op de hielen gezeten, ontredderd.” De laatste keer dat hij voor Alphonses voeten valt, is hij er heel anders aan toe. De functie als boodschapper, waarschuwer, symbool van Alphonses ziel is heel duidelijk als je er op let, maar o zo knap verwerkt in het verhaal.

Daarbij is er  de auteur, de rol van de auteur in het verhaal. Een belangrijk gegeven in literatuur is deze rol van de auteur. Is de auteur almachtig, kan hij ingrijpen in zijn eigen verhaal en zo de hoofdpersoon redden, waarschuwen, behoeden voor onheil of verkeerde beslissingen? Ik moest meteen denken aan Pauline in het boek Au pair van W.F. Hermans. Zij komt de schrijver van haar verhaal tegen als de man in het park die haar aanspreekt. Aan het eind van het boek, nadat haar leven tot dat moment heel anders is verlopen dan gepland, komt zij hem weer tegen en vertelt hij haar dat Flaubert zijn heldin, Madame Bovary, had kunnen redden als hij zelf het boek ingestapt was. Pauline werpt tegen dat als Flaubert zijn heldin had willen redden hij wel een ander soort boek had geschreven. Hier komt het thema naar voren van de al dan niet almachtige schrijver en zijn invloed op zijn eigen creaties. Ook in Dertig dagen speelt de almachtige schrijver een rol. Ze is een van de mensen die Alphonse tegenkomt tijdens zijn schilderwerkzaamheden. Er is een bijzondere band tussen hen, dat voelt hij. Ze laat hem een van haar verhalen lezen. Hij denkt dat het over hem gaat, zij wordt boos omdat het fictie is en dus niet over hem gaat. Ook de auteur komt Alphonse diverse malen tegen, meestal als ze allebei in de auto zitten, korte vluchtige ontmoetingen alsof ze hem volgt, hem in de gaten houdt, hem wil beschermen, alsof ze iets wil voorkomen. En ook hier blijkt dat de auteur niet almachtig is. Ze kan Alphonse niet behoeden voor wat zijn levensloop blijkt te zijn.

Dertig dagen, Annelies Verbeke. De Geus, 314 pp.

Dit boek las ik als deelnemer aan de literaire online boekenclub Een Perfecte Dag voor Literatuur. Lees hier wat andere leden er van vonden.