Tag: WO II

  • Een perfecte dag voor literatuur: Het boek met de lange titel

    omslag-VergetenVerhaal_lr-378x600Toen schrijversechtpaar Anneloes Timmerije en Charles den Tex op het spoor kwamen van een wel zeer bijzonder verhaal over oorlog en liefde, besloten zij hun krachten te bundelen en er samen een boek over te schrijven. Het resultaat is een mooi boek met een zeer lange titel: Het vergeten verhaal van een onwankelbare liefde in oorlogstijd. Een roman gebaseerd op ware feiten, zich afspelend in Nederlands-Indië en Australië tijdens de Tweede Wereldoorlog. Er zit veel waarheid in het boek en een groot deel van de personages die in het boek voorkomen zijn echt en worden bij naam genoemd: de vliegers, de bevelhebbers en andere gezaghebbenden, zoals Simon Spoor en Hubertus van Mook.

    Het is het verhaal van het uitbreken van de oorlog in de Pacific, in het bijzonder op Java waar Lienke, de vrouw van piloot Guus Hagers, woont te midden van hun beider families. De families worden geïnterneerd in de Jappenkampen en meer en meer blootgesteld aan het nietsontziende, wrede regime van de Japanners. Guus Hagers zit ondertussen ‘vast’ in Australië. De vliegtuigen die hij en zijn collega piloten moesten ophalen voor de verdediging van hun land zijn er niet, ze kunnen niet terug naar huis en ze hebben geen idee wat er met hun families is gebeurd. Ze willen vechten voor hun land, ze willen terug naar hun vrouwen, ze willen weten waar ze aan toe zijn. Ze raken al meer gefrustreerd in het hete, droge Australië waar de oorlog zich meer op papier en in vergaderingen lijkt af te spelen. Hier wordt ook al gedacht en gewerkt aan de situatie in een naoorlogs Indië. Guus Hagers blijft onwankelbaar geloven in het feit dat zijn vrouw Lienke nog leeft en dat hij overeind moet blijven voor haar. Hij onderwerpt zichzelf aan een ijzeren discipline en probeert zo het hoofd koel te houden. Lienke raakt steeds verzwakter en labieler in het kamp, waar werkelijk onmenselijke, haast ongelofelijke praktijken plaatsvinden. Ook zij blijft hopen op een levensteken van Guus. Als dat teken eindelijk komt als de oorlog is afgelopen, lijkt de manier waarop wel verzonnen, een onmogelijke waarheid, maar toch is dit echt gebeurd, weten we o.a. van het interview met Anneke van Loggem in De Wereld Draait Door.

    Tot zover in grote lijnen het ware verhaal. Goed beschreven, in een hele dwingende, herhalende, overtuigende stijl, dicht op de huid van de personages. Daartussendoor vlechten zich de verhalen waar de auteurs hun gevoel voor en ervaring met fictie hebben gebruikt. Het verhaal van geheim agenten, spionage, diamanten, macht en verraad. Dit verhaal is voor een deel gebaseerd op historische feiten en vermoedens over onder andere de ambities van Simon Spoor en de veranderende verhoudingen binnen Nederlands-Indië, al voor, tijdens en vooral na WO II. Daarnaast duikt er aan het eind van het boek opeens een verteller op, een ik-persoon die wel heel dicht betrokken blijkt te zijn bij het verleden van een aantal van de hoofdpersonen Lienke, Guus en Marja. Wat mij betreft krijgt het boek daardoor aan het eind nog een hoog wat ik noem ‘Titanic gehalte’ (denk aan stokoude vrouw in die film, die die ramp overleefde en het collier dat wordt gevonden in het wrak).

    Een boek met een lange titel waar veel verschillende lezers, veel verschillende lezerservaringen aan zullen beleven.

    Het vergeten verhaal van een onwankelbare liefde in oorlogstijd door Anneloes Timmerije en Charles den Tex. Uitgeverij De Geus. 416 pp.

    Lees hier wat andere bloggers van Een Perfecte Dag voor Literatuur over dit boek schreven.

  • Een perfecte dag voor literatuur: De offers van Kees van Beijnum

    offersVlak voordat ik met het lezen van dit boek begon, redigeerde ik de vertaling van een groot dik (coffeetable) boek boordevol tekst en beeldmateriaal over de Tweede Wereldoorlog. Het complete verhaal van de aanloop tot de nasleep. Tijdens het werk kwam ik er tot mijn tevredenheid achter dat ik er al best veel vanaf wist. Dat wil zeggen van de Europese oorlog. Van de oorlog aan de andere kant van de wereld, startend met de Japanse aanval op Pearl Harbor en met het gruwelijke einde van de twee atoombommen op Japan, wist ik veel minder. Ik las er interessante dingen over de zeeslagen, de strijd om alle eilanden aldaar, de rol van Japan, de onaantastbaarheid van de Japanse keizer, over de brandbommen op Tokio, de honger van de bevolking na afloop van de oorlog en de wederopbouw van Japan. Tot dat moment wist ik niet veel meer dan de gruwelijke wreedheden die de Japanners hadden begaan, en dan met name uit de eerste hand, namelijk de verhalen van mijn opa die als krijgsgevangene heeft gewerkt aan de Birma spoorlijn, terwijl mijn oma met haar twee oudste kinderen (waaronder mijn moeder) in een Jappenkamp op Sumatra zat. De Japanners hebben vreselijke daden begaan, daar in voormalig, koloniaal Nederlands-Indie maar ook in China. Mijn opa is er uiteindelijk goed uitgekomen en heeft de verschrikkingen die hij meemaakte een plaats kunnen geven. Maar alles wat met Japan te maken had, was fout. Ik weet nog dat mijn moeder in de jaren tachtig een Japanse auto kocht en het moeilijk vond om dit aan hem te vertellen…
    Met al deze oude en nieuw opgedane kennis begon ik aan de De offers. Ik kon me daardoor een goed beeld vormen van de situatie waarin Tokio op dat moment verkeerde: hele wijken weggebrand, de rijkdom in het centrum waar de Amerikaanse bezetter de dienst uitmaakte. De compleet terneergeslagen Japanse bevolking, letterlijk en figuurlijk, die misschien nog wel meer uit het veld geslagen was door het besef dat hun goddelijke keizer ook maar een mens was die de Japanse overgave bekendmaakte, dan door het verlies van de oorlog zelf en het verlies van hun huizen en geliefden.
    Tegen deze achtergrond beschrijft Kees van Beijnum de verhalen van drie personen: De Nederlandse rechter Rem Brink die in Tokio deel uitmaakt van het internationale tribunaal dat de Japanse kopstukken die verantwoordelijk worden gehouden voor de rol van Japan in de oorlog, moet berechten. De Japanse zangeres Michiko, die haar ouders heeft verloren tijdens de brandbommenaanval op Tokio en die nu als protegee van een rijke Duitse dame een veelbelovende carrière als zangeres tegemoet kan zien. En de verminkte Japanse soldaat Hideki, die terugkomt uit de oorlog tegen China als een gebroken jongeman en in zijn dorp in de bergen ervaart dat de oorlog eigenlijk nog niet voorbij is. Het verhaal van deze drie mensen, wier paden zich meerdere malen kruisen in dit boek en de vraag over goed en kwaad, verantwoordelijkheid en toeval, onschuld en schuld, is door Van Beijnum prachtig verteld. Je leert de personages goed kennen en leest ademloos mee met hun fysieke en geestelijke reizen en zoektochten naar wat goed is. Goed voor de wereld, goed voor hun families, goed voor hen zelf. Daarnaast krijg je als lezer een mooi beeld van de situatie op dat moment in Japan en de belangen die daarachter schuilgaan.

    De offers. Kees van Beijnum. De Bezige Bij. 512 pp.
    Gelezen voor de online boekenclub Een perfecte dag voor literatuur. Lees hier wat andere bloggers van dit boek vinden.