Categorie: Blog

  • Zwart op wit: gelezen in 2014

    boeken 20142015 is begonnen en ik begin met een lijstje uit 2014. Overal om me heen zie ik berichten over leesuitdagingen voor het nieuwe jaar. Ik wil daar niet letterlijk aan mee doen. Mijn uitdaging voor ieder jaar is sowieso zoveel mogelijk lezen. Door mijn deelname aan de online boekenclub Een perfecte dag voor literatuur en door mijn recensiewerk voor NBD Biblion ontvang ik meestal een paar te lezen boeken per maand en daarnaast (her)lees ik zoveel mogelijk uit mijn kast, uit de bibliotheek of nieuw aangeschaft. In 2014 las ik zo vijftig boeken. Hele veel mooie boeken en ook boeken die ik anders nooit gelezen zou hebben. En toch twaalf meer dan in 2013! We zullen zien wat 2015 me gaat brengen. Mijn eerste boek van dit jaar heb ik al uit: Russisch blauw van Rascha Peper.

    Hier onder een overzicht van de boeken die ik las in 2014. Mijn laatste uitdaging voor de boeken in 2014 was om te inventariseren welke van deze boeken een motto hadden. Dat bleken ongeveer de helft van de boeken te hebben. Die tref je ook aan in het lijstje. Van een paar boeken kon ik het niet checken omdat ik die niet (meer) bij de hand had.

    Engels

    *The circle – Dave Eggers

    There wasn’t any limit, no boundary at

    all, to the future. And it would be so a

    man wouldn’t have room to store his

    happiness.

    −John Steinbeck, East of Eden

    *The handmaid’s tale – Margaret Atwood

    And when Rachel saw that she bare Jacob no

    children, Rachel envied her sister, and said unto

    Jacob, Give me children, or else I die.

    And Jacob’s anger was kindled against Rachel,

    and he said Am I God’s stead, who hath

    withheld from thee the fruit of the womb?

    And she said, Behold my maid Bilhah, go in

    unto her, and she shall bear upon my knees,

    that I may also have children by her.

    Genesis 30:1-3

    But as to myself, having been wearied out

    for many years with offering vain, idle,

    visionary thoughts, and at length utterly

    despairing of success, I fortunately feel upon

    This proposal…

    −Jonathan Swift, A modest proposal

    In the desert there is no sign that says, Thou

    shalt not eat stones.

    −Sufi proverb

    *The minotaur – Barbara Vine – geen

    *The blood doctor – Barbara Vine – geen

    *Under my skin – Nicci French – geen

    * The fault in our stars – John Green

    As the tide washed in, the Dutch Tulip man faced

    the ocean: “Conjoiner rejoinder poisoner concealer

    revelator. Look at it, rising up and rising down,

    taking everything with it.”

    “What’s that?” I asked.

    “Water,” the Dutchman said. “Well, and time.”

    −Peter van Houten, An imperial affliction

    *The cuckoo’s calling – Robert Galbraith

    Why were you born when the

    snow was falling?

    You should have come to the

    cuckoo’s calling,

    Or when grapes are green in

    the cluster,

    Or, at least, when lithe

    swallows muster

             For their far off flying

             From summer dying.

     Why did you die when the

    lambs were cropping?

    You should have died at the

    apples’ dropping,

    When the grasshopper comes

    to trouble,

    And the wheat-fields are

    sodden stubble,

             And all winds go sighing

             For sweet things dying.

    −Christina G. Rossetti, A Dirge

    *The riders – Tim Winton

    Wasted and wounded

    It ain’t what the moon did

    I got what I paid for now

    See you tomorrow

    Het Frank can I borrow

    A couple of bucks from you

    To go

    Waltzing Mathilda

    Waltzing Mathilda

    You’ll go waltzing Mathilda with me…

    −Tom Waits, Tom Traubert’s Blues

    *The bookthief – Markus Zusak – geen

    * The goldfinch – Donna Tartt

    The absurd does not liberate; it binds.

    −Albert Camus

    *The shock of the fall – Nathan Filer – geen

    Nederlands

    *IJstijd – Maartje Wortel

    We weten dat er weer een generatie komt

    die zal zijn zoals onze vaders. Er zal weer oorlog

    komen. We bekijken het belachelijke gedoe van hen

    die onder de droefheid van de wereld lijden.

    Joseph Roth, Zipper en zijn vader

     

    *Het leek stiller dan het was – Eva Kelder

    Oh, that God would give us the very smallest of gifts

    To be able to see ourselves as others see us

    It would save us from many mistakes

    And foolish thoughts

    We would change the way we look and gesture

    And to how and what we apply our time end attention

    −gedicht Schotse dichter Robert Burns

     Ik ben er lang niet geweest, op het eiland, maar er gaat geen dag voorbij dat ik de zee niet ruik. Zelfs tussen het beton van de grote stad, hoor ik de meeuwen, zie ik ze duiken. Ze vallen uit de lucht als hagelstenen. Onbevreesd, het gaat nooit mis.

    *Verleid me – Anja Feliers – geen

    *Birk – Jaap Robben- geen

    *Joe Speedboot – Tommy Wieringa

    Er wordt gezegd dat de samoerai

    een tweevoudige Weg heeft,

    van het penseel en het zwaard

    −Miyamoto Musashi

    *Een mooie vrouw – Tommy Wieringa – geen

    *Het Boschhuis – Pauline Broekema

    *Gezichtsverlies – Josten & Smits – geen

    *Moord in de bloedstraat – Annejet van der Zijl – geen

    *De kleenex kronieken – Neske Beks

    Om vissen te vangen gebruikt men aas.

    Heeft men de vissen gevangen,

    dan kan men het aas vergeten.

    Om konijnen te vangen gebruikt men een strik.

    Heeft men de konijnen gevangen,

    dan kan men de strik vergeten.

    Men gebuikt woorden

    om hun betekenis uit te drukken.

    Wordt de betekenis verstaan,

    dan kunnen de woorden vergeten worden.

    Waar vind ik een mens die woorden vergeet,

    Opdat ik met hem praten kan?

    −Tsoeang Tse

    *Alles hiervoor – Andre Platteel – geen

    *Leeuwenstrijd – Thomas van Aalten

    Rewind the film once more

    Turn back the pages of my post

    Rewind the film once more

    I want the world to see it all

    −Manic Street Preachers, Rewind the film

    It’s too late

    To be hateful

    The European cannon is here

    −David Bowie, Station to station

    … de revolutie vreet haar eigen kinderen. Dat is een

    tragische maar historische les. Maar een andere les leert

    dat de geschiedenis aangepast terugkeert. Ik denk dat

    onze kinderen daar hun voordeel mee zullen doen.

    −Prof. Dr. W. Kleinwächter, geciteerd in Oproer en Blues van Matt Dings

    *Goudkust – Suzanne Vermeer – geen

    *De scharlaken stad – Hella Haasse

    Io dico, ch’a chi vive quel che muore

    Quetar non puo disir, ne par s’aspetti

    L’eterno al tempo, ove altri cangia il pelo.

    −Michelagniolo Buonarotti

    *Doof – Siska Mulder

    *Misschien wel niet – Jannah Loontjens

    Reserving judgments is a matter of infinite hope.

    −F. Scott Fitzgerald

    *Hollands Siberië – Mariët Meester

    Er is in de provincie Drenthe een streek bekend onder de naam ‘Hollands Siberië’, geen boom, geen struik op deze immense

    heidevelden, een bijna verlaten land, dat nauwelijks zesentwintig

    inwoners per honderd hectares telt.

    −Twee Franse reizigers rond 1811

    *Evolutie van een huwelijk – Rebekka W.R. Bremer

    Seven worlds will collide

    Whenever I am by your side.

    −Neil Finn, Distant Sun

    We are figments of our own imaginations.

    −Jonathan Gottschall, The storytelling animal

    *Kind zonder stem – Barbara Muller

    Don’t give up

    It’s just the weight of the world

    When your heart is heavy

    I will lift it for you

    Don’t give up

    It’s just the hurt that you hide

    When you’re lost inside I’ll be there to find you

    Don’t give up

    Because you want to burn bright

    If darkness blinds you I will shine to guide you

    −Josh Groban

    *De offers – Kees van Beijnum – geen

    *Communekind in de sixties – Joshua Stiller – geen

    *Varkensbloed in chocolade – Ronald van den Broek

    But there’s a side to you, that I never knew, never knew

    All the things you’d say, they were never true, never true

    And the games you’d play, you would always win, always win.

    −Adele, Set fire to the rain

    *De koning – Kader Abdolah – geen

    *Herinneringen van een engelbewaarder – Willem Frederik Hermans

    Wij zijn in staat te denken dat wij zeer verre van God zijn,

    wegens deze wolk van niet weten tussen ons en hem, maar

    het zou stellig juister te zijn te zeggen dat wij veel verder van

    hem zijn als er geen wolk  van vergeten is tussen ons en de

    gehele schepping.

    −Anoniem, The cloud of unknowing (ca. 1370)

    *Vertrouwd voordelig – Peter Middendorp

    Geschiedenis is als een winterjas.

    Trek hem aan en je begrijpt het.

    −James Salter

    *De Sfinx zonder naam – Bavo Dhoog

    We are a kind of Chameleons, taking our hue – the hue of our

    moral character, from those who are around us.

    −John Locke (1632-1704)

    *Moekoesja’s kus – Yolande Belghazi-Timman

    Er zijn slagen in het leven, zo hard … Ik begrijp het niet!

    −César Vallejo

    Welkom, duizendvoudig welkom, licht in mijn ogen

    −uit: Malhoune de Mèknes

     

     

    In vertaling

    *Nachtmerries – Sharon Bolton

    *Barrevoetse februari – Herta Mueller – geen

    * Wat ik weet – Julie Berry:

    Een rechtvaardige spreekt wijze woorden,

    de tong van leugenaars wordt uitgerukt.

    Spreuken 10:31

    *Illusies – Thomas Erikson

    *Verstrikt in wraak – Pietro Ronchini – geen

    *Schaduw over het meer – Cocco & Magella – geen

    *Rechtop sterven – Chris Tvedt – geen

    *Zusje – Rosamund Lupton

    Waar zullen we een betere dochter, een lievere zuster of

    een oprechtere vriendin zien?

    −Jane Austen, Emma

    Doch sloop’ de winter ook de bloem, hij heeft

    Slechts macht op ’t hulsel, ’t lieflijk wezen leeft.

    −Shakespeare, Sonnet 5

    *Het gewicht van bloed – Laura McHugh – geen

    *De verzamelde werken van A.J. Fikry, boekhandelaar – Gabrielle Zevin

    Kom, liefie,

    laten we elkaar beminnen

    voordat jij en ik

    er niet meer zijn.

    −Rumi

    *De appelboomgaard – Susan Wiggs – te veel ieder deel meerdere!

    *Hartig gekruid – Nathalie Young

    Soms is het nodig confronterend te zijn

    −Louise Bourgeois

    *Het labyrint – Sigge Eklund – geen

  • Bibian Mentel en Geluid in de bibliotheek in Gezond Gehoor winter 2014/2015

    Gezond Gehoor, het tijdschrift in Nederland dat de onderwerpen geluid, gehoor en gehoorproblemen bespreekt in relatie tot gezondheid en welzijn, winter 2014/2015 is verschenen. Boordevol informatie en mooie artikelen o.a. over geluid in de bibliotheek en over paralympisch snowboardster en prachtmens, Bibian Mentel door MZ boek- en tekstprojecten.

    GG winter 2014 GG winter 2014 2 GG winter 2014 3 GG winter 2014 4 GG winter 2014 5

  • Zwart op wit citeert:

    Auteur Rebekka W.R. Bremmer (o.a. van het boek De evolutie van een huwelijk) over literatuur:
    “Mensen kunnen hun eigen leven beter ordenen door literatuur te lezen. Gebleken is dat psychopaten veelal niet voldoende hebben gelezen en gespeeld in hun jeugd. Dat geeft te denken. In spel ontwikkel je sociale vaardigheden. Kinderen willen vaak hetzelfde verhaal horen: dat heeft te maken met veiligheid en geruststelling, maar vervolgens verwerken ze die verhalen in hun eigen spel. Zo leren ze hoe zich tot anderen te verhouden.”

  • Een perfecte dag voor literatuur: Het labyrint

    labyrintLabyrint
    1. Doolhof. Tuin met vele kunstig door elkaar gevlochten slingerpaden.
    2. (figuurlijk) Verward, duister geheel – netelige toestand.

    Het kenmerk van een labyrint is dat het door mensen is gemaakt, door mensen is uitgedacht. Het is dus kunstmatig, bedacht. Net als dit boek. Via de vier personages, die in elkaar verschillende en soms overlappende periodes hun gedachten loslaten over hun leven, hun werk, hun relaties, hun trauma’s, komt de lezer met omwegen, doodlopende suggesties, snelle passages en vertragende overpeinzingen tot het middelpunt, tot in het hart van het labyrint. Hier ligt de oplossing. Met de herinneringen die ik heb aan de doolhoven waarin ik wel eens heb gelopen, weet ik dat als je al komt tot het middelpunt, tot de oplossing, dit slechts een tijdelijke opluchting geeft. Je moet immers ook nog terug, je moet de weg naar buiten ook weer vinden. Misschien iets gemakkelijker dan heen, maar omdat je toch vaak als een dolle stier door zo’n doolhof rent, op goed geluk een gang proberend, ben je al snel je oriëntatie kwijt en vind je vaak de goede weg op goed geluk, zonder echt op te letten wat je nu eigenlijk hebt gedaan. Zo is het ook in dit boek. Je volgt de kronkelige weg die de auteur je biedt, je verdenkt deze en gene en je komt bij het eind, bij de oplossing. Dan heb je het boek uit, maar dan moet je nog terug. Nadenken over wat je nu precies hebt gelezen, wat precies de personages bewoog en hoe alles in elkaar grijpt. Je gaat door het labyrint, maar de echte uitdaging is er weer uit te komen, er buiten te komen. Met het einde van dit boek komen we tot de conclusie dat de oplossing niet in het labyrint ligt, maar er buiten.

    Vier mensen (twee mannen en twee vrouwen, twee paren) laten hun gedachten gaan over hun leven, hun relatie tot elkaar, maar vooral over hun relatie tot een elfjarig meisje. Een meisje dat is verdwenen. Wisselingen van perspectief en tijd zorgen voor fragmentarisch geheel. Wat mij betreft te gekunsteld, te bedacht. De vorm zit als een soort glazen muur tussen de lezer en de personages. Maar neemt niet weg dat het knap in elkaar zit en goed geschreven is.

    Het labyrint door Sigge Eklund. 336 pp. Meridiaan Uitgevers.

    Dit was het laatste boek dat ik las en beschreef voor Een perfecte dag voor literatuur in 2014. Ik ben benieuwd wat 2015 ons gaat brengen. Lees hier wat anderen van dit boek vonden.

  • Zwart op wit: Verborgen schatten en vergeten herinneringen

    overzichtmenuBoeken zitten vol onverwachte verrassingen. Natuurlijk zitten die meestal in de inhoud, maar soms kom je ook iets heel anders tegen als je ze na jaren uit de kast pakt om wat voor reden dan ook. Boeken zijn bij uitstek geschikt om dingen in te bewaren of in op te bergen. Het kan gaan om geld of brieven die beter niet door iedereen gelezen kunnen worden. Maar vaker lenen boeken zich uitstekend voor het bewaren van papieren bewijzen van een reis of verblijf ergens anders dan thuis. Waar beter kun je je kaartjes van musea, bioscoopbezoek of andere attracties, foldertjes, hotel- en restaurantrekeningen en boardingpassen in steken als je opruimt bij vertrek of onderweg? Precies, in het boek dat je op dat moment leest. Als je zo’n boek met extra schatten heropent na maanden, jaren dan heb je daar een instant herinnering met details die je vaak al lang was vergeten en bovendien heb je er de literaire ervaring die je op dat moment had, meteen weer bij. Dit overkwam mij vorige week: Herinneringen uit een leven zonder kinderen, met een fulltime baan op een werkelijk wonderbaarlijke plek. Ik was daar omringd door de mooiste, interessantste, zeldzaamste en om die redenen soms zeer kostbare boeken. Ik werkte bij een toonaangevend, internationaal antiquariaat en vele bijzondere boeken gingen dagelijks door mijn handen. Mijn baas kocht en verkocht boeken aan zeer tot de verbeelding sprekende cliënten, particulieren en bibliotheken of andere handelaren in oude boeken. En ik vergezelde hem door heel Europa naar de internationale antiquarenbeurzen waar de crème de la crème van handelaren, verzamelaars en geïnteresseerden bij elkaar kwam voor een parade die gemiddeld drie dagen duurde. Zo was ik in mei 2000 mee naar Parijs. Mijn baas verheugde zich al op het weerzien met een gewaardeerd Frans collega, even fameus om zijn handelswaar als om zijn voorliefde voor en kennis van goed eten. Ieder jaar nodigde hij een select gezelschap uit voor een diner in een vooraanstaand restaurant. Mijn baas hoorde bij de gelukkigen en vertelde zijn Franse vriend dat hij graag kwam mits er ook een plaatsje was voor zijn assistent, moi. En zo belandde ik bij restaurant Laurent. Van de avond zelf herinner ik me niet heel veel. Ik was moe van de reis, het harde werken, het Frans praten. Wie mijn tafelgenoten waren, waar we het over hadden, hoe het eten smaakte? Ik weet het niet meer. Maar wel weet ik nog dat het een belevenis was, iets waarvan je zeker op dat moment in je leven dacht: “Dit moet ik niet vergeten, hier kom je nooit meer, dit is bijzonder.” Natuurlijk vergat ik het. De afgelopen veertien jaar zijn voorbij gevlogen. Gisteren pakte ik dit boek uit de kast om het aan mijn 12-jarige dochter te laten zien en dit viel er uit: Uitnodiging voor het diner, de menukaart en een foldertje van het hotel waar we logeerden. Voilà, een kant en klare herinnering in Daughter of Fortune van Isabel Allende. Het boek dat ik toen kennelijk las. De herinneringen aan die tijd, aan die boekenbeurs, aan de mooie boeken, het diner, de ervaringen, die kwamen terug. Ik kan me niet meer herinneren waar het boek over gaat… menu1 menu2 menu3 boekallende

  • Een perfecte dag voor literatuur: De offers van Kees van Beijnum

    offersVlak voordat ik met het lezen van dit boek begon, redigeerde ik de vertaling van een groot dik (coffeetable) boek boordevol tekst en beeldmateriaal over de Tweede Wereldoorlog. Het complete verhaal van de aanloop tot de nasleep. Tijdens het werk kwam ik er tot mijn tevredenheid achter dat ik er al best veel vanaf wist. Dat wil zeggen van de Europese oorlog. Van de oorlog aan de andere kant van de wereld, startend met de Japanse aanval op Pearl Harbor en met het gruwelijke einde van de twee atoombommen op Japan, wist ik veel minder. Ik las er interessante dingen over de zeeslagen, de strijd om alle eilanden aldaar, de rol van Japan, de onaantastbaarheid van de Japanse keizer, over de brandbommen op Tokio, de honger van de bevolking na afloop van de oorlog en de wederopbouw van Japan. Tot dat moment wist ik niet veel meer dan de gruwelijke wreedheden die de Japanners hadden begaan, en dan met name uit de eerste hand, namelijk de verhalen van mijn opa die als krijgsgevangene heeft gewerkt aan de Birma spoorlijn, terwijl mijn oma met haar twee oudste kinderen (waaronder mijn moeder) in een Jappenkamp op Sumatra zat. De Japanners hebben vreselijke daden begaan, daar in voormalig, koloniaal Nederlands-Indie maar ook in China. Mijn opa is er uiteindelijk goed uitgekomen en heeft de verschrikkingen die hij meemaakte een plaats kunnen geven. Maar alles wat met Japan te maken had, was fout. Ik weet nog dat mijn moeder in de jaren tachtig een Japanse auto kocht en het moeilijk vond om dit aan hem te vertellen…
    Met al deze oude en nieuw opgedane kennis begon ik aan de De offers. Ik kon me daardoor een goed beeld vormen van de situatie waarin Tokio op dat moment verkeerde: hele wijken weggebrand, de rijkdom in het centrum waar de Amerikaanse bezetter de dienst uitmaakte. De compleet terneergeslagen Japanse bevolking, letterlijk en figuurlijk, die misschien nog wel meer uit het veld geslagen was door het besef dat hun goddelijke keizer ook maar een mens was die de Japanse overgave bekendmaakte, dan door het verlies van de oorlog zelf en het verlies van hun huizen en geliefden.
    Tegen deze achtergrond beschrijft Kees van Beijnum de verhalen van drie personen: De Nederlandse rechter Rem Brink die in Tokio deel uitmaakt van het internationale tribunaal dat de Japanse kopstukken die verantwoordelijk worden gehouden voor de rol van Japan in de oorlog, moet berechten. De Japanse zangeres Michiko, die haar ouders heeft verloren tijdens de brandbommenaanval op Tokio en die nu als protegee van een rijke Duitse dame een veelbelovende carrière als zangeres tegemoet kan zien. En de verminkte Japanse soldaat Hideki, die terugkomt uit de oorlog tegen China als een gebroken jongeman en in zijn dorp in de bergen ervaart dat de oorlog eigenlijk nog niet voorbij is. Het verhaal van deze drie mensen, wier paden zich meerdere malen kruisen in dit boek en de vraag over goed en kwaad, verantwoordelijkheid en toeval, onschuld en schuld, is door Van Beijnum prachtig verteld. Je leert de personages goed kennen en leest ademloos mee met hun fysieke en geestelijke reizen en zoektochten naar wat goed is. Goed voor de wereld, goed voor hun families, goed voor hen zelf. Daarnaast krijg je als lezer een mooi beeld van de situatie op dat moment in Japan en de belangen die daarachter schuilgaan.

    De offers. Kees van Beijnum. De Bezige Bij. 512 pp.
    Gelezen voor de online boekenclub Een perfecte dag voor literatuur. Lees hier wat andere bloggers van dit boek vinden.

  • Een perfecte dag voor literatuur: De evolutie van een huwelijk

    evolutieEen familieopstelling. Vijf mensen, zittend, staand, alleen of tegen elkaar aanleunend, stuk voor stuk beschreven, in stilte. De zesde persoon komt binnen, staat in de deuropening en overziet dit tafereel, de kamer waarin ze zitten en de tuin op de achtergrond als een toneeldecor. Het is niet duidelijk wat hun relaties of onderlinge samenhang is. Zo begint De evolutie van een huwelijk. Als het einde van een toneelstuk, of als het begin. In dit geval is het meer het einde van het middenstuk of het begin van het eindstuk. Breekpunt tussen alles wat is geweest, gedaan, gedacht en alles wat vanaf nu zal zijn, zal gebeuren, zal veranderen. Zes personen en een baby: twee broers, hun vrouwen en hun drie dochters, daar gaat het om in dit verhaal. Een verhaal dat een wonderlijke vorm heeft en waarin de compositie een belangrijke rol speelt. Zeven delen, een deel voor ieder van de zes personen: Masha, haar dochter Molly Bloem, haar man Bastiaan, hun andere dochter Anna K, Shannon, vrouw van Freek, die op zijn beurt de broer van Bastiaan is. De baby is Deirdre, dochter van Shannon en Freek. Het achtste en laatste deel zet de puntjes op de i, vult de laatste gaatjes en maakt het geheel rond. Ieder deel vanuit het perspectief van een van de zes personen, vertelt afwisselend over Vandaag: de dag waarop het boek begint, Gisteren, de dag daarvoor en Morgen de dag erna. Verder wordt met flashbacks de zomer, herfst en winter aan deze drie dagen voorafgaand beschreven. De echte hoofdpersoon is Masha. Noem het toeval maar het vorige boek dat ik las (Misschien wel niet van Hannah Loontjens) gaat ook over een Mascha, ook een vrouw met een gezin, een carrière en zekerheid die blijkt te bestaan uit onzekerheden. Beiden studeerden literatuurwetenschap. In beide boeken zitten veel literaire verwijzingen, maar De evolutie van een huwelijk staat er werkelijk bol van. Al te beginnen met de namen van de drie dochters: Molly Bloem en Anna K (voluit Anna Karen), directe verwijzingen naar Molly Bloom, de vrouw van Leopold Bloom, hoofdpersoon uit Ulysses (1922) van James Joyce en Anna Karenina, hoofdpersoon uit gelijknamige boek (1877) van Tolstoj. Bij Deirdre, de naam van de babydochter van Freek en Shannon moet ik sterk denken aan Deirdre en de zonen van Usnach (1920) van Adriaan Roland Holst. Maar hier houdt het niet op. Veel boektitels passeren de revue allemaal met hun eigen functie. Een grappige verwijzing is naar een ander boek, het debuut, van de schrijfster Rebekka W.R. Bremmer. In De evolutie van een huwelijk denkt Freek na over wat hij betekent voor Masha en hij denkt: “Alsof hij een roman voor haar was geweest, waar ze intens en betrokken was terwijl ze erin verdiept was, maar een vage herinnering werd nadat ze het had uitgelezen. Het was uit. Ze kon hen nu analyseren, deconstrueren, opslaan, in een mapje op haar computer.” Vervolgens pakt hij het boek waarin hij las, geleend van Masha uit haar enorme boekenkast en “gooit het tegen de grond, trapt er nog eens tegen. Het was toch niet om door te komen: weinig actie, nauwelijks plot. Een vrouw op een eiland wier man niet thuis was gekomen van het vissen, een mysterieuze buitenstaander.” De auteur debuteerde met Eb (2012), een verhaal over een eiland met een vrouw die op haar man wacht die niet thuiskomt van het vissen en dan komt er nog een vrouw op het eiland… Een andere belangrijke verwijzing is die naar het boek The Riders (1994) van Tim Winton, een prachtige roman van een Australische auteur waarin een vader en zijn jonge dochter worden verlaten door hun vrouw/moeder, waarna een wanhopige zoektocht door Europa volgt, zonder resultaat, althans ze vinden haar niet. Masha geeft dit boek aan Freek, een kleine twintig jaar eerder, nadat ze hem naar Schiphol heeft gebracht. Ze haalde hem ook op toen hij aankwam en er is iets gebeurd in de tussentijd. Was het alleen een blik, was het meer? Dat blijft onduidelijk, maar feit is dat, als Freek nu terugkomt naar Nederland met Nieuw-Zeelandse vrouw en pasgeboren baby, er heel wat speelt tussen Masha en Freek. Het beheerst Masha zo dat ze eigenlijk geen oog heeft voor haar twee tiener/puber dochters die zelf nogal met hun eigen problemen, vragen en levens worstelen. Vooral de oudste Molly Bloem is met dingen bezig waar haar ouders geen weet van lijken te hebben. Ook Anna K voelt zich kennelijk niet zo fijn thuis, want kleeft als een kleefballetje aan Shannon en het Nieuw-Zeelandse avontuur. Op de laatste dag van het boek, Morgen, blijkt dat alle vrouwen in het verhaal zo hun eigen beslissingen hebben genomen die hun verhaal en hun relaties compleet ondersteboven gooien. Mooi boek!

    Lees hier wat andere bloggers voor Een perfecte dag voor literatuur ervan vonden.

  • Geloof, hoop en liefde in het ‘slechtste’ dorp van Nederland

    hollandssiberieAuteur Mariët Meester groeide in de jaren ’60 en ’70 van de vorige eeuw op in de Drentse gevangeniskolonie Veenhuizen . Het gebied met zijn uitgestrekte veenmoerassen, weidse uitzichten en ruige uiterlijk werd al van oudsher Hollands Siberië genoemd. Met de stichting in 1823 van een detentiedorp kreeg deze benaming een extra betekenis door de vergelijking met het Russische Siberië waar misdadigers naar verbannen werden. De inrichtingen in Veenhuizen werden gebouwd met als doel de opvang en heropvoeding van bedelaars, landlopers en wezen. De bewoners van deze gestichten of rijkswerkinrichtingen werden ‘verpleegden’ genoemd. Steeds meer kwam echter de functie van de inrichtingen te liggen op het herbergen van delinquenten en gevangenen. Na de tweede wereldoorlog zaten er veel oorlogsmisdadigers vast. Tegenwoordig staan er nog steeds gevangenissen in Veenhuizen. Naast de inwoners van de inrichtingen woonden in Veenhuizen ook het personeel van de inrichtingen met hun families en andere werknemers van justitie die nodig waren om het dorp te laten functioneren (schoolmeesters, dominee, pastoor etc.). Meester schreef als writer in residence het boek Hollands Siberië tijdens een verblijf in de pastorie van Veenhuizen. Ze verbleef er zestien maanden en sprak met vele inwoners van het dorp over hun herinneringen aan vroeger en de verhalen van hun voorouders. Dit leverde een schat aan informatie op over de periode voorafgaand aan WO II, tijdens en vlak daarna. Ze kwam op het spoor van een van de inwoners van de pastorie, een Franciscaner pater die er woonde en werkte van 1936 tot 1950. Zijn voorgangers hielden het maar kort uit in de ingewikkelde samenleving die het dorp – dat afgesloten was van de buitenwereld – vormde. Deze pater, in het boek Peter Pex genaamd, was zeer toegewijd aan zijn werk en probeerde voortdurend iedereen in het dorp, bewaarder, verpleegde, huishoudster, collega, boer en kind te helpen, te woord te staan en bij te staan. Het is al vrij snel duidelijk dat hij hierbij handelt vanuit een diep menselijk gevoel dat hem niet zo zeer door zijn geloof is ingegeven als wel door zijn hele wezen. Mariët Meester heeft een prachtig boek geschreven over het leven in Veenhuizen, gebaseerd op historische feiten en persoonlijke verhalen, gezien vanuit het perspectief van deze bijzondere man. Hierbij heeft zij zich natuurlijk waar het zijn gedachten en gevoelsleven betreft, vrijheden geoorloofd. De combinatie van feiten en fictie is in dit boek heel geslaagd en geeft een prachtig beeld van een vooraanstaand man in deze unieke samenlevingsvorm in drie opeenvolgende periodes: de vooravond van de Tweede wereldoorlog als de pastoor aangesteld wordt en langzaamaan zijn weg zoekt en soms vindt tussen zijn parochianen en de andere bewoners van het dorp, de Tweede wereldoorlog zelf als de pastoor en zijn huishoudster in het verzet zitten en meer en meer naar elkaar toegroeien en de periode vlak na de oorlog waarin de ontwikkelingen in het leven van de pastoor en in de functie van de inrichtingen en het soort gevangenen elkaar snel opvolgen en voortdurend van aard veranderen. Een fascinerend verhaal dat mij van begin tot eind boeide en aanleiding gaf tot het zoeken naar meer informatie over Veenhuizen en de auteur. In een radio-interview vertelde ze over haar periode in de pastorie waarin ze steeds meer ontdekte over de pastoor, zoals een geheime bergplaats waarin hij zich verstopte in de oorlog en een oud schilderij van hem, geschilderd door een Duitser die gevangen zat in Veenhuizen na de oorlog. En het waren ook ‘politieke delinquenten’ (oorlogsgevangenen) die in de periode vlak na de oorlog de huidige namen van de inrichtingen verzonnen na het uitschrijven van een prijsvraag. Alleen al deze aspecten geven aan hoe zeer de levens van de inwoners van het dorp, binnen en buiten de muren en hekken van de inrichtingen met elkaar verweven waren. En dit leidde tot mooie, komische maar ook treurige situaties die uiteindelijk ook niet goed uitpakten voor pastoor Pex. Hollands Siberië door Mariët Meester. Arbeiderspers. 280 pp. Deze recensie schreef ik als lid van de online boekenclub Een perfecte dag voor literatuur. Lees ook wat andere bloggers voor Een perfecte dag voor literatuur van dit boek vonden. Lees o.a. meer over de auteur en haar andere boeken op www.marietmeester.nl.

  • Passie voor oldtimers. Artikel in Gezond Gehoor, zomer 2014

    Onlangs is Gezond Gehoor, jrg. 4, nr. 2, zomer 2014 uitgekomen met daarin mijn artikel over passie voor oldtimers.
    ggpassie3

    ggpassie

    ggpassie2

  • Een perfecte dag voor literatuur: Turks Fruit en de Ballade van de gasfitter

    Omslag-misschien-wel-niet-lrVoor de online boekenclub Een perfecte dag voor literatuur lazen we Misschien wel niet van Jannah Loontjens. Het is haar derde roman, maar ik had nog niet eerder iets van haar gelezen dan wel überhaupt van haar gehoord. De teksten op websites en flap kondigen een verhaal aan over een vrouw van nu met man, huis, kinderen en carrière (deze opsomming overigens in willekeurige volgorde); de hedendaagse vele ballen die zij in de lucht moet houden met zorgen, werken, familiebeslommeringen en een sociaal leven. Een sociaal leven dat tegenwoordig niet alleen maar bestaat uit etentjes met vrienden maar ook uit de constante toevoer van informatie via internet, en de social media via telefoon en laptop.
    In het geval van de hoofdpersoon bestaat het sociale leven ook uit een incidenteel snuifje coke – gewoon thuis terwijl de kinderen liggen te slapen – , een sinds haar achtste verdwenen moeder, haar man die een oogje heeft op de grote borsten van de buurvrouw en haar eigen Facebook relatie met een meer dan tien jaar jongere Marokkaan. “Pfff”, dacht ik toen ik dit boek las, “ik ben ook van die generatie, maar ben blij dat haar leven niet het mijne is.” Als ik natuurlijk heel eerlijk ben, heb ik ook wel mijn dingen en verleden en zorgen en twijfels en begrijp ik tot op zekere hoogte datgene wat de hoofdpersoon doormaakt. Dat maakt het boek soms herkenbaar (ik herken me zelf, maar meestal anderen, bijvoorbeeld in dat stukje over de IKEA keuken), maar verder vond ik het niet heel bijzonder. Blijkbaar herkende ik me niet genoeg in het beeld dat van mijn generatie wordt geschetst: Dertigers en jonge veertigers die vaak niet weten wat ze nou eigenlijk willen, die teveel keuzes hebben en voortdurend twijfelen over wat ze leuker of belangrijker vinden. De titel vind ik overigens wel goed gekozen.
    Wat ik wel herkende waren de citaten uit De ballade van de gasfitter. Een sonnettenreeks van de Nederlandse dichter Gerrit Achterberg. Deze bundel verscheen in 1953 en bestaat uit veertien sonnetten. De gasfitter kan ook gezien worden als dichter. Hij moet zowel de gaten dichten als versregels. Prachtig. Voor mijn speciaal onderwerp/gedichten bij mijn mondeling eindexamen Nederlands koos ik deze bundel. Op advies van mijn vader, een wijs en belezen man. Mooi hoe Jannah Loontjens hier die paar regels citeert uit Achterbergs werk en zo de wispelturigheid van de gedachten van de hoofdpersoon beschrijft: van de lekkage in haar woning, via de loodgieter/vriend die gebeld moet worden naar haar favoriete bundel van Achterberg en weer terug.
    En er viel me nog iets op. Iets wat je krijgt als je maar genoeg leest, denk ik. Er is een passage in dit boek over Turks Fruit. Niet over het boek Turks fruit van Jan Wolkers, maar over het echte Turkse fruit, de zoete, zachte lekkernij. Hoofdpersoon Mascha krijgt een doos met Turks fruit cadeau – om uit te delen aan haar vrienden – van de Turkse kruidenier, nadat ze hem heeft gevraagd of hij zijn familie of zijn vrienden belangrijker vindt. Dat uitdelen aan haar vrienden doet ze, ’s avonds tussen het wijn drinken, pokeren en coke snuiven door. Er wordt beschreven hoe zij zelf en de twee andere aanwezige vrouwen het kleverige spul eten. Die avond escaleert de vriendschap. Toevallig las ik hiervoor het boek De verzamelde werken van A.J. Fikry, boekhandelaar. Een boek dat bol staat van de literaire verwijzingen. Hierin beschrijft A.J. Fikry hoe hij altijd gefascineerd was geweest door de beschrijving van Turks Fruit in De leeuw, de heks en de kleerkast (het tweede deel uit de Kronieken van Narnia van C.S. Lewis) waarin Edmund zijn familie verraadt voor een doos Turks fruit. Fikry bedacht dat het dan wel heel erg lekker en bijzonder moest zijn, wilde je je er je familie voor verraden. Toen hij later van zijn vrouw een doos cadeau kreeg en het Turks fruit (“een soort poederig, kleverig snoep”) zag en proefde was hij nog nooit zo teleurgesteld. Er wordt door hem gesuggereerd dat er niet veel voor nodig is dan om je familie te verraden. Is dat wat Mascha in Misschien wel niet doet? Nee, vast niet. Of misschien wel?

    Misschien wel niet. Jannah Loontjens. Uitgeverij Ambo Anthos. 236 pp.
    Lees hier wat andere bloggers voor Een perfecte dag voor literatuur van dit boek vonden.