MZ boek- en tekstprojecten

Tag: omslag

  • Aan het eind van de dag. Gedrukt of geschreven?

    aan-het-eind-van-de-dag

    Kun je aan het eind van de dag, als je leven ten einde loopt of richting het einde gaat, als je de balans opmaakt, leven met je eigen levensverhaal?

    Dat is de centrale vraag in dit boek.

    Hoofdpersoon en verteller is Katharina (Kat) Donker. Historica, feminist, politica in ruste. Maar ook moeder, echtgenote, vriendin in ruste. Een wantrouwige, gedreven, talige vrouw. Als zij door de jongere Clara Hartong gevraagd wordt, mee te werken aan haar biografie, saboteert ze haar aan alle kanten, ondanks verschillende ontmoetingen die ze hebben om over Kats leven te spreken.
    Tegelijkertijd besluit ze zelf de balans op te maken, een tegenwicht te bieden voor zichzelf aan wat ze denkt, vermoedt, vreest dat Clara gaat opschrijven. Aan de hand van herinneringen en bronnen (cassettetapejes en brieven) wordt ze zo de biografe van haar eigen leven. Het is geen fraai leven, tenminste niet op het persoonlijke vlak. Kat is een sterke vrouw, die voortdurend rationele beslissingen neemt, het voortouw neemt. De rol van ondergeschikte is aan haar niet besteed. Dit kost haar veel in de relaties met haar naasten, maar leek haar veel te brengen in haar loopbaan. Nu die loopbaan ten einde is, confronteert ze zich zelf met persoonlijke zaken die ze altijd wegduwde, ontkende, vreesde.

    Ik ben het niet. Ik ben nooit geweest wie ik zag. Ik weet niet wie ik is.

    Mijn oude ‘ikken’ waren personages die ik als alwetend auteur met enige tederheid kon beschrijven en deels bedenken.

    Zo lezen we de beschrijvingen van haar verschillende ‘ikken’, de verschillende levens die beschreven kunnen worden en die samen haar leven vormen. Het is aan de lezer, de toeschouwer of aan de biograaf om te bepalen waar de nadruk wordt gelegd. En aan de lever van het leven zelf.

    Dit spiegelpaleis van levens tornt al mijn naden los.

    Katharina komt er niet goed vanaf. Ze verliest veel in haar leven. Ze is geen aardig persoon en toch lukt het mij als lezer om sympathie voor haar op te brengen, om met haar mee te leven en te lezen en om het haar te gunnen dat ze helemaal aan het eind, aan het eind van de dag de confrontatie aangaat en verder gaat.

    Over speaking names en omslagontwerp gesproken
    Ik vond het leuk om te zien dat de twee hoofdpersonen, de twee ‘biografen’, speaking names hadden. Katharina (Kat, Kitty) Donker: Kat staat voor kattig, katachtig, op je pootje sterecht komen en Donker voor duister, verhullend, geheim. Een geheim waarvan ze niet wil dat de ander, Clara Hartong het ontdekt, onthult, aan het licht brengt door het op te schrijven, door te zeggen wat ze vindt.
    Ook het omslagontwerp verbeeldt heel mooi het onderwerp van dit boek: De titel in tweevoud, bijna drievoud weergegeven: twee keer in drukletters, een keer recht en een keer net iets uit het lood, en een keer in schrijfletters. De gedrukte versie en de geschreven versie, de versie van het boek en de spiegelversie.

    Aan het eind van de dag. Nelleke Noordervliet. Uitgeverij Atlas Contact. 348 pp.

    Een exemplaar van dit boek werd me beschikbaar gesteld door de uitgever, mijn dank daarvoor. Deze recensie schreef ik als deelnemer aan de online, pop-up bookclub Een Perfecte Dag voor Literatuur. Je kunt hier lezen wat andere deelnemers over dit boek schreven.

    ,
    , , , ,

  • Zo dochter, zo moeder

    schoppenvrouwDe schoppenvrouw komt er bij het kaartleggen niet goed vanaf. Deze donkere vrouw (innerlijk en uiterlijk) staat voor onrust, geheimen, duisternis. Het zou om een gescheiden vrouw gaan of een weduwe. Iemand die geheimen en schandalen niet schuwt en ze zelfs opzoekt of ze groter maakt.

    Wat gebeurt er als je op een leeftijd bent waarin je zeer ontvankelijk bent voor aandacht, liefde, zekerheid? Als je in de puberteit in aanraking komt met het spirituele en je te horen krijgt dat de schoppenvrouw je toekomst zal bepalen, dat je beter geen kinderen kunt krijgen, want dat het daar slecht mee af zal lopen, of anders gezegd, dat je een slechte moeder zult zijn? Laat je een dergelijke uitspraak je leven leiden of schiet hij je weer te binnen op een moment dat je je realiseert dat het klopt? Dat je een slechte moeder bent en dat je dochter iets heeft gedaan wat afschuwelijk is.
    Paula is een vrouw met geheimen, dat is zeker. Een gesloten vrouw, als meisje al een outsider. Ze schaamt zich voor haar moeder die als toiletjuffrouw in het Americain werkt. Een vader is niet in beeld. Ze kiest haar vrienden met een doel, met berekening, totdat er een nieuw, apart meisje in haar klas komt. Ze wordt meegesleept door de totaal andere, haast mystieke manier waarop Charlie en haar broer hun leven leiden, als volwassenen in een groot, oud huis met een ziekelijke moeder en een afwezige vader. De moeder maakt gebruikt van een spiritueel raadgever en ook de kinderen houden wel van een goed gesprek over geesten. Als Paula er op harde wijze achter komt dat ze gebruikt is in hun spelletjes, is haar hart gebroken en samen met de duistere voorspelling van de wonderdokter, is dit genoeg om een flinke muur om zich heen te bouwen en nooit meer haar ware gevoel bloot te geven. Ze bouwt een zorgvuldige toekomst op, gebaseerd op wat ze denkt dat goed voor haar is en later ook voor haar man. Ze is berekenend en denkt dat ze alles onder controle heeft. Ze denkt haar man te kennen en te weten wat hij denkt.

    Kijk, kijk hem liggen, hij slaapt en weet van niets. Vertellen zal ik het hem ook niet, het zou zijn leven vergiftigen.

    Met haar dochter is er een afstand, het is duidelijk dat ze van haar zestienjarige dochter veel niet weet, te veel. Als ze er achter komt dat haar dochter iets verschrikkelijks heeft gedaan, gaat de voorspelling over haar moederschap weer een prominente rol spelen, maar zij zal de controle niet verliezen. Of toch wel?

    In de weerspiegeling van het raam zie ik ze naar me kijken. Mijn dierbaren. Sluw, leugenachtig, berekenend, liefdevol op hun manier.

    Maar ziet ze niet ook haar eigen weerspiegeling in het raam?

    We zijn afhankelijk van elkaar, we zijn familie, we zijn een gezin dat ik zou kunnen opbreken.

    Wat gaat ze doen? Of heeft ze al iets gedaan, waardoor het buiten haar controle gaat vallen? Schoppenvrouw, een weduwe of gescheiden vrouw…

    Geen woord te veel in dit boek en toch is het een rijk verhaal, met rake persoonsschetsen, voldoende geschiedenis en sprekende decors.

    Alleen dat omslag. Een tomaat, gezonde vrucht van een verder giftige plant. Symbool van geluk en harmonie? Rood en zwart, de kleuren in het kaartspel, waarbij de rode kaarten de positieve kanten verbeelden? Heb ik iets gemist in het boek? Ben benieuwd waarom voor deze afbeelding is gekozen en wat anderen er voor betekenis aan geven. Niet dat dat per se moet, maar ik vind het een fascinerend beeld.

    Schoppenvrouw. Mensje van Keulen. 137 pp.
    Dit was het boek dat we lazen in april 2016 voor Een Perfecte Dag Voor Literatuur. Het exemplaar dat ik las, werd beschikbaar gesteld door Uitgeverij Atlas Contact. Lees hier wat andere bloggers voor EPDVL over dit boek te zeggen hadden.

    , ,
    , , , ,

  • Een Perfecte Dag voor Literatuur: It better be good…

    Ica Eva Posthuma de BoerLaat ik vooropstellen dat ik geen fan ben van Connie Palmen. De wetten heb ik niet uitgelezen, ik vond het niet om door te komen. De Vriendschap vond ik wel oké. I.M. las ik vanwege de hype, maar werd er niet warm van of liep er niet warm voor, eerder koud. En daarna ben ik gestopt met haar te lezen. (Ik moet zeggen dat ik wel nieuwsgierig ben naar haar nieuwste boek Jij zegt het. En dat komt toch ook wel door Ica).

    Connie Palmen wordt geprezen om haar manier van schrijven waarbij feiten en fictie, persoonlijk en privé vervagen en door elkaar lopen. Knap zeggen ze, gewaagd vinden ze, maar voor mij werkt het met haar niet. Om die reden wist ik ook niet zo goed wat ik moest denken van Ica, waarin Eva Posthuma de Boer schrijft over twee schrijfsters die wel heel veel weg hebben van haar zelf en Connie Palmen.

    Ik vind het boek mooi opgebouwd en goed geschreven. En het is leuk om te zien hoe iemand Connie Palmen als hoofdpersoon neemt en zich bedient van haar schrijftechnieken en dus feit en fictie, persoonlijk en privé door elkaar weeft. Het is een fris verhaal dat voor mij gelukkig toch voornamelijk over de andere schrijfster gaat, Nadine Sprenger. Over haar bewondering voor de oudere, bekende schrijfster Ica Metz en over hoe deze bewondering steeds meer gaat lijken op een obsessie.

    Zowel de echte Connie Palmen als haar fictieve evenknie Ica reageren hetzelfde als ze ontdekken dat er een boek wordt geschreven waarin zij de hoofdrol speelt: Ik kon er op wachten dat dit zou gebeuren en It better be good. Ik denk dat Palmen en Posthuma de Boer tevreden kunnen zijn. Palmen komt er genadig van af, Posthuma de Boer heeft een gedegen boek afgeleverd.

    De opbouw van het boek naar de vorm van een Griekse tragedie, de verwijzing naar Icarus – hoogmoedig vloog hij naar de zon – over alles is nagedacht. De vormgeving van het omslag is ook mooi. Het plaatje is compleet. Geen hoogtepunt van 2015 maar wel een boek dat alles heeft. Een roman volgens het boekje.

    Ica. Eva Posthuma de Boer. Uitgeverij Ambo/Anthos. 280 pp.

    Lees hier wat er vandaag, Een perfecte Dag voor Literatuur, nog meer over geschreven is…

    , ,
    , , , ,