Categorie: Zwart op wit

  • Literatuurmuseum – ‘Kom dwalen tussen schrijvers en verhalen’

    literatuurmuseum2Nederland heeft er een nieuw museum bij. Vanochtend was ik er al even. Nadat ik ontbijt voor de kinderen had gemaakt dwaalde ik langs het overzicht van exposities over o.a. Nooit meer slapen van W.F. Hermans, de auteurs Slauerhoff en Blaman, maar ook over diverse thema’s als Hoe komt een verhaal tot stand en  debuutromans.

    Nadat de kinderen op school waren afgeleverd ging ik snel terug en dwaalde ik door het verhaal van W.F. Hermans en de totstandkoming van zijn boek Nooit meer slapen en de vele foto’s die hij nam tijdens zijn twee expeditie reizen naar het Scandinavische noorden en die vaak letterlijk het decor vormen in het boek. Ik bladerde door zijn excursiedagboek (zie afbeelding), ik las brieven die hij schreef t.b.v. de excursies en de brieven die hij daarna schreef aan bevriende auteurs over de totstandkoming van het boek (zie afbeelding). Ik was nog lang niet klaar met het bekijken van al het materiaal en het lezen van de teksten, maar ik moest boodschappen gaan doen. Ik nam me voor later op de dag, misschien vanavond laat nog wel even, zeker terug te komen om verder te dwalen door deze expositie en de andere aanlokkelijke verhalen uit de Nederlandse literatuur, over boeken, schrijvers, thema’s en gebeurtenissen.

    En is het vandaag niet dan toch zeker zeer binnenkort, tijdens mijn koffiepauze, terwijl het eten in de oven staat of als de kinderen onder de douche staan of in bed liggen. Dit museum ligt vol schatten en is altijd open. Je vindt er nooit eerder gepubliceerd materiaal uit brieven en aantekeningen, foto’s en dagboekfragmenten van vele bekende en minder bekende Nederlandse schrijvers. Aan de hand van gedegen onderzoek en goed leesbare teksten vormen zich prachtige verhalen. De vormgevers en tekstschrijvers hebben de diverse exposities tot in de puntjes verzorgd en maken van dit museum een lust voor het oog en de geest.

    Wacht niet meer en ga meteen even kijken, ook al heb je maar 5 minuten en kom daarna snel nog eens langer  terug.

    Literatuurmuseum
    Openingstijden: 365 dagen per jaar, 7 dagen per week, 24 uur per dag
    Toegangsprijs: gratis
    Adres: www.literatuurmuseum.nl

    Afbeeldingen komen van site literatuurmuseum.nl (brief van Hermans aan Rudy Kousbroek en excursiedagboek)

  • Zwart op wit: gelezen in 2014

    boeken 20142015 is begonnen en ik begin met een lijstje uit 2014. Overal om me heen zie ik berichten over leesuitdagingen voor het nieuwe jaar. Ik wil daar niet letterlijk aan mee doen. Mijn uitdaging voor ieder jaar is sowieso zoveel mogelijk lezen. Door mijn deelname aan de online boekenclub Een perfecte dag voor literatuur en door mijn recensiewerk voor NBD Biblion ontvang ik meestal een paar te lezen boeken per maand en daarnaast (her)lees ik zoveel mogelijk uit mijn kast, uit de bibliotheek of nieuw aangeschaft. In 2014 las ik zo vijftig boeken. Hele veel mooie boeken en ook boeken die ik anders nooit gelezen zou hebben. En toch twaalf meer dan in 2013! We zullen zien wat 2015 me gaat brengen. Mijn eerste boek van dit jaar heb ik al uit: Russisch blauw van Rascha Peper.

    Hier onder een overzicht van de boeken die ik las in 2014. Mijn laatste uitdaging voor de boeken in 2014 was om te inventariseren welke van deze boeken een motto hadden. Dat bleken ongeveer de helft van de boeken te hebben. Die tref je ook aan in het lijstje. Van een paar boeken kon ik het niet checken omdat ik die niet (meer) bij de hand had.

    Engels

    *The circle – Dave Eggers

    There wasn’t any limit, no boundary at

    all, to the future. And it would be so a

    man wouldn’t have room to store his

    happiness.

    −John Steinbeck, East of Eden

    *The handmaid’s tale – Margaret Atwood

    And when Rachel saw that she bare Jacob no

    children, Rachel envied her sister, and said unto

    Jacob, Give me children, or else I die.

    And Jacob’s anger was kindled against Rachel,

    and he said Am I God’s stead, who hath

    withheld from thee the fruit of the womb?

    And she said, Behold my maid Bilhah, go in

    unto her, and she shall bear upon my knees,

    that I may also have children by her.

    Genesis 30:1-3

    But as to myself, having been wearied out

    for many years with offering vain, idle,

    visionary thoughts, and at length utterly

    despairing of success, I fortunately feel upon

    This proposal…

    −Jonathan Swift, A modest proposal

    In the desert there is no sign that says, Thou

    shalt not eat stones.

    −Sufi proverb

    *The minotaur – Barbara Vine – geen

    *The blood doctor – Barbara Vine – geen

    *Under my skin – Nicci French – geen

    * The fault in our stars – John Green

    As the tide washed in, the Dutch Tulip man faced

    the ocean: “Conjoiner rejoinder poisoner concealer

    revelator. Look at it, rising up and rising down,

    taking everything with it.”

    “What’s that?” I asked.

    “Water,” the Dutchman said. “Well, and time.”

    −Peter van Houten, An imperial affliction

    *The cuckoo’s calling – Robert Galbraith

    Why were you born when the

    snow was falling?

    You should have come to the

    cuckoo’s calling,

    Or when grapes are green in

    the cluster,

    Or, at least, when lithe

    swallows muster

             For their far off flying

             From summer dying.

     Why did you die when the

    lambs were cropping?

    You should have died at the

    apples’ dropping,

    When the grasshopper comes

    to trouble,

    And the wheat-fields are

    sodden stubble,

             And all winds go sighing

             For sweet things dying.

    −Christina G. Rossetti, A Dirge

    *The riders – Tim Winton

    Wasted and wounded

    It ain’t what the moon did

    I got what I paid for now

    See you tomorrow

    Het Frank can I borrow

    A couple of bucks from you

    To go

    Waltzing Mathilda

    Waltzing Mathilda

    You’ll go waltzing Mathilda with me…

    −Tom Waits, Tom Traubert’s Blues

    *The bookthief – Markus Zusak – geen

    * The goldfinch – Donna Tartt

    The absurd does not liberate; it binds.

    −Albert Camus

    *The shock of the fall – Nathan Filer – geen

    Nederlands

    *IJstijd – Maartje Wortel

    We weten dat er weer een generatie komt

    die zal zijn zoals onze vaders. Er zal weer oorlog

    komen. We bekijken het belachelijke gedoe van hen

    die onder de droefheid van de wereld lijden.

    Joseph Roth, Zipper en zijn vader

     

    *Het leek stiller dan het was – Eva Kelder

    Oh, that God would give us the very smallest of gifts

    To be able to see ourselves as others see us

    It would save us from many mistakes

    And foolish thoughts

    We would change the way we look and gesture

    And to how and what we apply our time end attention

    −gedicht Schotse dichter Robert Burns

     Ik ben er lang niet geweest, op het eiland, maar er gaat geen dag voorbij dat ik de zee niet ruik. Zelfs tussen het beton van de grote stad, hoor ik de meeuwen, zie ik ze duiken. Ze vallen uit de lucht als hagelstenen. Onbevreesd, het gaat nooit mis.

    *Verleid me – Anja Feliers – geen

    *Birk – Jaap Robben- geen

    *Joe Speedboot – Tommy Wieringa

    Er wordt gezegd dat de samoerai

    een tweevoudige Weg heeft,

    van het penseel en het zwaard

    −Miyamoto Musashi

    *Een mooie vrouw – Tommy Wieringa – geen

    *Het Boschhuis – Pauline Broekema

    *Gezichtsverlies – Josten & Smits – geen

    *Moord in de bloedstraat – Annejet van der Zijl – geen

    *De kleenex kronieken – Neske Beks

    Om vissen te vangen gebruikt men aas.

    Heeft men de vissen gevangen,

    dan kan men het aas vergeten.

    Om konijnen te vangen gebruikt men een strik.

    Heeft men de konijnen gevangen,

    dan kan men de strik vergeten.

    Men gebuikt woorden

    om hun betekenis uit te drukken.

    Wordt de betekenis verstaan,

    dan kunnen de woorden vergeten worden.

    Waar vind ik een mens die woorden vergeet,

    Opdat ik met hem praten kan?

    −Tsoeang Tse

    *Alles hiervoor – Andre Platteel – geen

    *Leeuwenstrijd – Thomas van Aalten

    Rewind the film once more

    Turn back the pages of my post

    Rewind the film once more

    I want the world to see it all

    −Manic Street Preachers, Rewind the film

    It’s too late

    To be hateful

    The European cannon is here

    −David Bowie, Station to station

    … de revolutie vreet haar eigen kinderen. Dat is een

    tragische maar historische les. Maar een andere les leert

    dat de geschiedenis aangepast terugkeert. Ik denk dat

    onze kinderen daar hun voordeel mee zullen doen.

    −Prof. Dr. W. Kleinwächter, geciteerd in Oproer en Blues van Matt Dings

    *Goudkust – Suzanne Vermeer – geen

    *De scharlaken stad – Hella Haasse

    Io dico, ch’a chi vive quel che muore

    Quetar non puo disir, ne par s’aspetti

    L’eterno al tempo, ove altri cangia il pelo.

    −Michelagniolo Buonarotti

    *Doof – Siska Mulder

    *Misschien wel niet – Jannah Loontjens

    Reserving judgments is a matter of infinite hope.

    −F. Scott Fitzgerald

    *Hollands Siberië – Mariët Meester

    Er is in de provincie Drenthe een streek bekend onder de naam ‘Hollands Siberië’, geen boom, geen struik op deze immense

    heidevelden, een bijna verlaten land, dat nauwelijks zesentwintig

    inwoners per honderd hectares telt.

    −Twee Franse reizigers rond 1811

    *Evolutie van een huwelijk – Rebekka W.R. Bremer

    Seven worlds will collide

    Whenever I am by your side.

    −Neil Finn, Distant Sun

    We are figments of our own imaginations.

    −Jonathan Gottschall, The storytelling animal

    *Kind zonder stem – Barbara Muller

    Don’t give up

    It’s just the weight of the world

    When your heart is heavy

    I will lift it for you

    Don’t give up

    It’s just the hurt that you hide

    When you’re lost inside I’ll be there to find you

    Don’t give up

    Because you want to burn bright

    If darkness blinds you I will shine to guide you

    −Josh Groban

    *De offers – Kees van Beijnum – geen

    *Communekind in de sixties – Joshua Stiller – geen

    *Varkensbloed in chocolade – Ronald van den Broek

    But there’s a side to you, that I never knew, never knew

    All the things you’d say, they were never true, never true

    And the games you’d play, you would always win, always win.

    −Adele, Set fire to the rain

    *De koning – Kader Abdolah – geen

    *Herinneringen van een engelbewaarder – Willem Frederik Hermans

    Wij zijn in staat te denken dat wij zeer verre van God zijn,

    wegens deze wolk van niet weten tussen ons en hem, maar

    het zou stellig juister te zijn te zeggen dat wij veel verder van

    hem zijn als er geen wolk  van vergeten is tussen ons en de

    gehele schepping.

    −Anoniem, The cloud of unknowing (ca. 1370)

    *Vertrouwd voordelig – Peter Middendorp

    Geschiedenis is als een winterjas.

    Trek hem aan en je begrijpt het.

    −James Salter

    *De Sfinx zonder naam – Bavo Dhoog

    We are a kind of Chameleons, taking our hue – the hue of our

    moral character, from those who are around us.

    −John Locke (1632-1704)

    *Moekoesja’s kus – Yolande Belghazi-Timman

    Er zijn slagen in het leven, zo hard … Ik begrijp het niet!

    −César Vallejo

    Welkom, duizendvoudig welkom, licht in mijn ogen

    −uit: Malhoune de Mèknes

     

     

    In vertaling

    *Nachtmerries – Sharon Bolton

    *Barrevoetse februari – Herta Mueller – geen

    * Wat ik weet – Julie Berry:

    Een rechtvaardige spreekt wijze woorden,

    de tong van leugenaars wordt uitgerukt.

    Spreuken 10:31

    *Illusies – Thomas Erikson

    *Verstrikt in wraak – Pietro Ronchini – geen

    *Schaduw over het meer – Cocco & Magella – geen

    *Rechtop sterven – Chris Tvedt – geen

    *Zusje – Rosamund Lupton

    Waar zullen we een betere dochter, een lievere zuster of

    een oprechtere vriendin zien?

    −Jane Austen, Emma

    Doch sloop’ de winter ook de bloem, hij heeft

    Slechts macht op ’t hulsel, ’t lieflijk wezen leeft.

    −Shakespeare, Sonnet 5

    *Het gewicht van bloed – Laura McHugh – geen

    *De verzamelde werken van A.J. Fikry, boekhandelaar – Gabrielle Zevin

    Kom, liefie,

    laten we elkaar beminnen

    voordat jij en ik

    er niet meer zijn.

    −Rumi

    *De appelboomgaard – Susan Wiggs – te veel ieder deel meerdere!

    *Hartig gekruid – Nathalie Young

    Soms is het nodig confronterend te zijn

    −Louise Bourgeois

    *Het labyrint – Sigge Eklund – geen

  • Zwart op wit citeert:

    Auteur Rebekka W.R. Bremmer (o.a. van het boek De evolutie van een huwelijk) over literatuur:
    “Mensen kunnen hun eigen leven beter ordenen door literatuur te lezen. Gebleken is dat psychopaten veelal niet voldoende hebben gelezen en gespeeld in hun jeugd. Dat geeft te denken. In spel ontwikkel je sociale vaardigheden. Kinderen willen vaak hetzelfde verhaal horen: dat heeft te maken met veiligheid en geruststelling, maar vervolgens verwerken ze die verhalen in hun eigen spel. Zo leren ze hoe zich tot anderen te verhouden.”

  • Zwart op wit: Verborgen schatten en vergeten herinneringen

    overzichtmenuBoeken zitten vol onverwachte verrassingen. Natuurlijk zitten die meestal in de inhoud, maar soms kom je ook iets heel anders tegen als je ze na jaren uit de kast pakt om wat voor reden dan ook. Boeken zijn bij uitstek geschikt om dingen in te bewaren of in op te bergen. Het kan gaan om geld of brieven die beter niet door iedereen gelezen kunnen worden. Maar vaker lenen boeken zich uitstekend voor het bewaren van papieren bewijzen van een reis of verblijf ergens anders dan thuis. Waar beter kun je je kaartjes van musea, bioscoopbezoek of andere attracties, foldertjes, hotel- en restaurantrekeningen en boardingpassen in steken als je opruimt bij vertrek of onderweg? Precies, in het boek dat je op dat moment leest. Als je zo’n boek met extra schatten heropent na maanden, jaren dan heb je daar een instant herinnering met details die je vaak al lang was vergeten en bovendien heb je er de literaire ervaring die je op dat moment had, meteen weer bij. Dit overkwam mij vorige week: Herinneringen uit een leven zonder kinderen, met een fulltime baan op een werkelijk wonderbaarlijke plek. Ik was daar omringd door de mooiste, interessantste, zeldzaamste en om die redenen soms zeer kostbare boeken. Ik werkte bij een toonaangevend, internationaal antiquariaat en vele bijzondere boeken gingen dagelijks door mijn handen. Mijn baas kocht en verkocht boeken aan zeer tot de verbeelding sprekende cliënten, particulieren en bibliotheken of andere handelaren in oude boeken. En ik vergezelde hem door heel Europa naar de internationale antiquarenbeurzen waar de crème de la crème van handelaren, verzamelaars en geïnteresseerden bij elkaar kwam voor een parade die gemiddeld drie dagen duurde. Zo was ik in mei 2000 mee naar Parijs. Mijn baas verheugde zich al op het weerzien met een gewaardeerd Frans collega, even fameus om zijn handelswaar als om zijn voorliefde voor en kennis van goed eten. Ieder jaar nodigde hij een select gezelschap uit voor een diner in een vooraanstaand restaurant. Mijn baas hoorde bij de gelukkigen en vertelde zijn Franse vriend dat hij graag kwam mits er ook een plaatsje was voor zijn assistent, moi. En zo belandde ik bij restaurant Laurent. Van de avond zelf herinner ik me niet heel veel. Ik was moe van de reis, het harde werken, het Frans praten. Wie mijn tafelgenoten waren, waar we het over hadden, hoe het eten smaakte? Ik weet het niet meer. Maar wel weet ik nog dat het een belevenis was, iets waarvan je zeker op dat moment in je leven dacht: “Dit moet ik niet vergeten, hier kom je nooit meer, dit is bijzonder.” Natuurlijk vergat ik het. De afgelopen veertien jaar zijn voorbij gevlogen. Gisteren pakte ik dit boek uit de kast om het aan mijn 12-jarige dochter te laten zien en dit viel er uit: Uitnodiging voor het diner, de menukaart en een foldertje van het hotel waar we logeerden. Voilà, een kant en klare herinnering in Daughter of Fortune van Isabel Allende. Het boek dat ik toen kennelijk las. De herinneringen aan die tijd, aan die boekenbeurs, aan de mooie boeken, het diner, de ervaringen, die kwamen terug. Ik kan me niet meer herinneren waar het boek over gaat… menu1 menu2 menu3 boekallende

  • Zwart op wit citeert:

    Joe speedboot“De meeste mensen zijn gemiddeld, sommige zelfs ronduit minderwaardig; maar ze zijn allemaal heel gevoelig voor de hogere concentratie energie of talent in de bovengemiddelde mens. Hebben zij geen beschikking over datgene wat licht geeft in jou, dan jij ook niet. Ze hebben geen talent voor bewondering, alleen voor slavernij en afgunst. Ze stelen het licht.”
    Uit: Joe Speedboot. Tommy Wieringa. Amsterdam, De Bezige Bij, 2005.

  • Zwart op wit: Zwembad

    zwembadI wanna scream and shout and let it all out
    I wanna scream and shout and let it out…

    Will.i.am en Britney Spears blèren hun liedje uit de box in de hoek terwijl M, overdag de badmeester van mijn kinderen, voor me op de kant nu zijn sprongetjes en kunstjes voordoet aan een vijftiental dames variërend in leeftijd en gewichtsklasse. Het water klotst en deint om me heen, de cd slaat af en toe over terwijl ik met volle inzet de tiende jumping jack doe. Ik vraag me, niet voor de eerste keer, af hoe lang het nog duurt, maar heb me heilig voorgenomen om niet op de grote klok links van me aan de muur te kijken. Wat is nou drie kwartier? Door de lampen die onder water in het zwembad zitten zie ik mijn schaduw op de badrand voor me meebewegen met mijn bewegingen. Wat ik zie bevalt me niet. Een brede blubberige massa vormt mijn heupen en dijen. Nog maar wat harder meebewegen dan, per slot van rekening is dat een van de redenen waarom ik hier ben. Waarom ben ik hier? Omdat bewegen goed voor je is, omdat een redelijke conditie fijn is in dit hectische leven, het is gezond. Ja, allemaal waar, maar waarom in het water terwijl dat toch niet mijn favoriete leefomgeving is? Dit springen kun je ook wel op de kant doen bij een aerobics-, zumba- of andersoortige beweegles in de sportschool. Ach, soms rol je nou eenmaal in iets. Ik werd meegevraagd door een paar vriendinnen die het al wat langer deden en aangezien het banenzwemmen dat ik op dat moment deed, me danig begon te vervelen besloot ik tot deze overstap. We zijn elkaars stok achter de deur en daarom zeggen we zelden af zonder echte reden. Het is heel gezellig en we kletsen voor en na de les honderduit. Niet tijdens de les, dan zijn we op onszelf gericht, in tegenstelling tot sommige anderen die je boven de muziek uit hoort doorratelen en lachen. En het heeft ook voordelen om tot borsthoogte in het water te staan, min of meer verborgen voor anderen. Bovendien zitten we allemaal in hetzelfde schuitje – of in dit geval badje – en heb ik allang gezien dat mijn lichaam er nog best mee door kan. Oké, niet in vergelijking met de twintigjarigen die er ook tussen zitten, maar dat hoeft ook niet. Hun lijven zijn nog strak, ongemoeid gelaten door groeiende baby’s, striae en pondjes die er op onverklaarbare wijze bijkomen en er met geen mogelijkheid meer afgaan. Over een aantal jaren staan ze hier onder de douche met hun zwangere lijven, zoals de dames uit de les voor ons. Altijd moet ik even kijken naar die dikke buiken, met een mengeling van bewondering en afschuw. Het heeft iets buitenaards zo’n dikke blote – want tegenwoordig hebben ze allemaal een bikini aan – buik, zo kwetsbaar en strakgespannen… Ik ben blij dat die fase voor mij voorbij is. Maar nu dus wat extra springen om in ieder geval het idee te hebben dat ik mijn lijf in vorm hou, ook al ziet het er niet altijd zo uit.
    Ik wrijf het water uit mijn ogen en snuif de chloorlucht op. Ik kan me niet meer bedwingen en kijk op de klok. Nog vijf minuten, het is tijd voor het rekken en strekken. Een voldaan gevoel daalt over me neer. Zo erg als ik er van tevoren geen zin in had, zo blij ben ik nu dat ik wederom ben gegaan. Terwijl we onze armen strekken in de lucht, komt het water tot rust. Ik zie mijn schaduw op de badwand en de vormen zijn terug, veel strakker en duidelijker nu. Wat ik zie bevalt me best.

  • Zwart op wit: Lijstjes

    mzCloud4Op 29 november publiceerde NRC boeken een lijst met de vijftig boeken van de laatste vijf jaar. Altijd leuk zo’n lijstje en voor mij altijd ook een testje of ik er veel van heb gelezen en dus ‘bij’ ben. Het geeft een tevreden gevoel als je er veel van hebt gelezen, als je er meer van hebt gelezen dan anderen… Onzin natuurlijk want er verschijnen heel veel boeken, Nederlandse en buitenlandse en daartussen zitten ook heel veel goede. Je kunt onmogelijk alles lezen en er stonden dan ook op dit lijstje titels waar ik zelfs nog nooit van had gehoord. Veel heb ik er (nog) niet van gelezen: Tonio, Het diner, Bonita Avenue, Dorsvloer vol confetti, Kamer, Solar, Stoner, Vrijheid, Alsof het voorbij is, HhhH, De eenzaamheid van de priemgetallen. Elf, waarvan vier Nederlandse titels en de rest buitenlands en negen van mannelijke en twee van vrouwelijke auteurs. De discussie wat is literatuur is altijd een interessante, maar daarnaast speelt smaak en persoonlijke voorkeur ook een grote rol. In die lijst was wel nagedacht over een verdeling Nederlandse en vertaalde boeken, maar het evenwicht tussen mannelijke en vrouwelijke auteurs was ver te zoeken, dus reden voor een aantal vrouwen om een ‘tegenlijst’ op te stellen met daarin 41 boeken van vrouwen en negen van de hand van mannelijke auteurs (deze lijst is o.a. gepubliceerd op Not just any book.nl). Hiervan heb ik er ook elf gelezen: naast de hierboven genoemde titels die ook in deze ‘tegenlijst’ voor komen nog De lessen van mevrouw Lohmark, Bezoek van de knokploeg en Het boek van de kinderen.
    Het allerleukste van deze lijsten is natuurlijk dat er gepraat wordt over boeken en dat je geattendeerd wordt op boeken die even aan je aandacht ontsnapt zijn – zoals iemand in een commentaar zei. De dames van de tweede lijst vroegen ook om aanvullingen: Ik persoonlijk was ook erg onder de indruk van Waarvan wij droomden van Julie Otsuka en Vele hemels boven de zevende van Griet op de Beeck.

    Hieronder de beide lijsten nog eens kort opgesomd. Kijk en oordeel zelf. Ik ga snel verder met lezen!

    NRC Boeken:
    Tonio. Een requiemroman: A.F.Th. Van der Heijden
    Samaritaan: A.H.J. Dautzenberg
    De man zonder ziekte: Arnon Grunberg
    Het diner: Herman Koch
    La Superba: Ilja Leonard Pfeijffer
    Pier en oceaan: Oek de Jong
    Bonita Avenue: Peter Buwalda
    Post Mortem: Peter Terrin
    Wij en ik: Saskia de Coster
    Sprakeloos: Tom Lanoye
    Dit zijn de namen: Tommy Wieringa
    Naar de overkant van de nacht: Jan van Mersbergen
    De maagd Marino: Yves Petry
    Tikkop: Adriaan van Dis
    Grip: Stephan Enter
    De Nederlandse maagd: Marente de Moor
    Het boek Ont: Anton Valens
    Dorst: Esther Gerritsen
    Dorsvloer vol confetti: Franca Treur
    Clausewitz: Joost de Vries
    J. Kessels: The Novel: P.F. Thomése
    De hemel van Helvitsj: Benny Lindelauf
    Bloedgetuigen: Johan De Boose
    Euforie: Christiaan Weijts
    Lieve Céline: Hanna Bervoets
    De cirkel: Dave Eggers
    Vergeef ons: A.M. Homes
    Witte tijger: Aravind Adiga
    Roem: Daniel Kehlmann
    Niets liever dan zwart: Antjie Krog
    Caribou Island: David Vann
    Kamer: Emma Donoghue
    Alleen in Berlijn: Hans Fallada
    In de ban van de tegenstander: Hans Keilson
    1q84 (qutienvierentachtig) De complete trilogie: Haruki Murakami
    Wolf Hall: Hilary Mantel
    Solar: Ian McEwan
    Zomertijd: J.M. Coetzee
    Stoner: John Williams
    Vrijheid: Jonathan Franzen
    Alsof het voorbij is: Julian Barnes
    HhhH: Laurent Binet
    De kaart en het gebied: Michel Houellebecq
    2666: Roberto Bolaño
    Open stad: Teju Cole
    Goede mensen: Nir Baram
    Vader: Karl Ove Knausgård
    De eenzaamheid van de priemgetallen: Paolo Giordano
    The Fault in our stars: John Green
    Kapitaal: John Lanchester

    Lijst van Michelle van Dijk, Cathelijne Esser, Ingrid Meurs, Jacqueline Smit:
    1. Kate Atkinson – Leven na leven
    2. Margaret Atwood – Het jaar van de vloed
    3. Julian Barnes – Alsof het voorbij is
    4. Peter Buwalda – Bonita Avenue
    5. A.S. Byatt – Het boek van de kinderen
    6. Lydia Davis – Bezoek aan haar man, Man Booker Prize International 2013
    7. Emma Donoghue – Kamer
    8. Jessica Durlacher – De held, Opzij Literatuurprijs 2010
    9. Jennifer Egan – Bezoek van de knokploeg (‘Terecht nu al als een literair hoogtepunt van 2011 gezien.’ – NRC Handelsblad)
    10. Anna Enquist – De verdovers
    11. Hanna Bervoets – Lieve Céline, Opzij Literatuurprijs 2012
    12. Jonathan Franzen – Vrijheid
    13. Almudena Grandes – Het ijzig hart
    14. Esther Gerritsen – Dorst
    15. Elke Geurts – Lastmens
    16. Paolo Giordano – De eenzaamheid van de priemgetallen
    17. A. F. Th van der Heijden – Tonio
    18. Sanneke van Hassel – Nest
    19. Alice Hoffman – De duivenhoudsters
    20. A.M. Homes – Vergeef ons
    21. Nadine Gordimer – Een tijd als nooit tevoren
    22. Michel Houellebecq – De kaart en het gebied
    23. Mensje van Keulen – Liefde heeft geen hersens
    24. Barbara Kingsolver – Vlieggedrag
    25. Herman Koch – Het diner
    26. Saskia de Koster – Wij en ik
    27. Nicole Krauss – Het grote huis
    28. Antjie Krog – Niets liever dan zwart
    29. Jhumpa Lahiri – Twee broers, shortlist The Man Booker Prize 2013
    30. Tom Lanoye – Sprakeloos
    31. Joke van Leeuwen – Feest van het begin, Ako Literatuurprijs 2013
    32. Hilary Mantel – Wolf Hall, Man Booker Prize 2009
    33. Marente de Moor – De Nederlandse maagd, Ako Literatuurprijs 2011
    34. Margriet de Moor – De schilder en het meisje
    35. Herta Müller – Lage streken, Nobelprijs voor de literatuur 2009
    36. Alice Munro – De liefde van een goede vrouw, Nobelprijs voor de literatuur 2013
    37. Téa Obreht – De tijgervrouw van Galina, Orange Prize
    38. Rascha Peper – Vossenblond
    39. Wanda Reisel – Plattegrond van een jeugd
    40. Judith Schalansky – De lessen van mevrouw Lohmark
    41. Zadie Smith – NW
    42. Donna Tartt – Het puttertje
    43. Franca Treur – Dorsvloer vol confetti
    44. Carolina Trujillo – De terugkeer van Lupe García, BNG Nieuwe Literatuurprijs 2010
    45. Manon Uphoff – De ochtend valt, Opzij Literatuurprijs 2013
    46. Annelies Verbeke – Vissen redden
    47. Chimamanda Ngozi Adichie – Het ding om je hals
    48. Tommy Wieringa – Dit zijn de namen
    49. Jeanette Winterson – De schemerpoort
    50. Juli Zeh – Nultijd

  • Zwart op wit: Een reünie

    Voor me ligt een klassenfoto. Mijn vierde klas middelbare school. Het jaar 1987-1988.
    31 tieners van 15-16 jaar kijken lachend, starend, dromerig, vriendelijk, stug, welwillend naar of langs de fotograaf tegen de betonnen achtergrond van de school. Hun namen weet ik allemaal nog wel; wat er van hen geworden is, weet ik in de meeste gevallen helemaal niet.
    Dankzij Facebook en Linked-in heb ik met een aantal sinds een paar jaar marginaal contact of kan ik in ieder geval hun loopbaan uitstippelen. Op die manier kun je een heleboel dingen over ze te weten komen: of ze kinderen hebben, of ze getrouwd zijn. Hoe hun vakanties waren. Waar ze wonen of waar ze hebben gewerkt. Best leuk deze feiten, maar eigenlijk weet ik natuurlijk niets van ze. Ik weet niet of ze gelukkig zijn, wat voor cijfer ze het leven geven en of het glas voor hen halfvol of halfleeg is. Ik weet niet wat ze allemaal al hebben meegemaakt, of hun ouders nog leven of ze ziek of gezond zijn. Zijn ze verliefd, getrouwd of gescheiden? Hebben ze zorgen om hun banen of hypotheek, gaan hun kinderen al naar de middelbare school of lopen ze nog in de luiers?
    26 jaar geleden hadden we het best leuk samen. Maar wat wist je nou eigenlijk echt van de meesten? Volgens mij werd er niet veel gepest. Maar ook daar kan ik naast zitten en misschien is er wel iemand die nog steeds last heeft van een heel rottig middelbare school verleden.
    Twee gezichten kijken me met extra betekenis aan. Dat zijn de twee gezichten waarvan ik wel iets belangrijks weet. Ik weet dat ik aan hen deze vragen nooit meer zal kunnen stellen, omdat ze niet meer leven. Een van hen pleegde zelfmoord, niet heel lang nadat we eindexamen hadden gedaan en de meesten van ons gingen studeren. Een periode waarin je snel volwassen werd en werd geconfronteerd met je heden, verleden en toekomst. Zij ging hieraan ten onder. Zij was, voor zover ze dat toeliet, een vriendin van me, maar ik kon haar niet helpen. Heel intelligent, maar niet opgewassen tegen het grote leven.
    De ander overleed bijna vier jaar geleden als gevolg van een ongeval in zijn huis. Hij was een niet onverdienstelijk dj, op school al en daarna maakte hij van zijn passie zijn beroep. Op school kende ik hem nauwelijks, door zijn publieke beroep daarna wat beter. Geestig, belezen, vol kennis en compleet zichzelf.

    Begin veertig zijn we nu, ongeveer halverwege onze levensloop. Een fase waarin we al gepokt en gemazeld kunnen zijn door het leven en een fase waarin we vaak belangrijke beslissingen nemen op het gebied van werk, relaties en levensopvattingen.
    Mijn glas is halfvol. Ik geef het leven op dit moment een 9. Ik hou van herinneringen, ze geven je bagage voor de toekomst. Daarom ben ik blij dat ik deze foto weer eens zag.
    school

  • Zwart op wit: MZ TV

    webZapp-service, de TV draait door, tientallen TV blogs, kijkcijfers… Kortom er wordt genoeg over TV geschreven en gepraat. Ik ga hier dus geen aankondiging doen van nog een nieuw TV blog, maar een eenmalig kijkje gunnen in mijn TV-kijk-gedrag van afgelopen week…

    Maandag: met een half oog en oor meegekeken en geluisterd naar GTST.

    Dinsdag: Klokhuis en Jeugdjournaal, GTST en veel later op de avond (want opgenomen) een hoogtepunt van de TV week: The following. Spannende en regelmatig misselijkmakende tv serie met Kevin Bacon en James Purefoy. Rondom intelligente, charismatische Edgar Allan Poe adept, seriemoordenaar en voormalig literatuur professor ontstaat een sociaal netwerk van aanbidders, die in de geest van Poe moorden en handelen. De FBI zit hem op de hielen, maar is telkens net te laat. Zeer gewelddadig, met veel bloed. Verhaal is doorspekt met verwijzingen naar Poe’s verhalen. Blijft een mooi gegeven om literatuur, intelligentie en misdaad met elkaar te verbinden, maar geeft je wel te denken met een echte gestoorde Poe-fan in je directe omgeving…

    Woensdag: wat flarden van Tussen kunst & kitsch gezien en daarna neergestreken voor de KRO-detective DCI Banks. Een leuke serie, alhoewel ik ook wel erg kon genieten van George Gently en het recentelijk uitgezonden seizoen 1 van de serie Scott & Bailey over twee vrouwelijke rechercheurs.

    Donderdag: Na Klokhuis en Jeugdjournaal een ontwenningsavond, want House is afgelopen. Wat een goede serie was dat. Op een gegeven moment haakte ik een beetje af, maar de laatste reeks was wel weer ijzersterk. Nu voorgoed afgelopen. Volgens mij heb ik uit verdriet gekeken naar Help mijn man is klusser, maar zag vooral een huilende man die zijn zoontjes ‘pik’ noemde en niet aan klussen toekwam vanwege onverwerkt verdriet van dertien jaar geleden…

    Vrijdag: GTST en naar een aflevering van Dalziel & Pascoe gekeken.

    Zaterdag: De kinderen wilden vrijdag graag Everybody Dance Now  zien, maar is te laat voor ze vinden we. Dankzij de moderne techniek hebben we dit dus in de namiddag van zaterdag ‘en famille-sans père’ gekeken, want manlief doen we hier echt geen plezier mee. Vooral het enthousiasme en commentaar van de kinderen maakt het zo leuk om hier naar te kijken. We waren blij dat Andreas een wildcard kreeg en we hebben met open mond naar paaldanseres Yvonne zitten kijken.

    Linda heeft ons nog een beetje vermaakt met Weet ik veel, onaneren als culinaire term, 80 paar schoenen in de kast en nog allerlei trivia over de deelnemers die je eigenlijk helemaal niet hoeft te weten. Het is altijd leuk om een aantal dingen te weten die je man niet weet, maar vice versa komt ook vaak voor…Ik weet niet of we hier nog vaker naar kijken…maar met wederom bijna 2,4 miljoen kijkers denken duidelijk veel mensen daar anders over. Heel even bleef ik hangen voor het volgende programma De Grote Improvisatie Show, maar zo na 4 minuten behoorde ik niet meer tot de 1,4 miljoen kijkers die dit programma trok. Zappen deed mij uitkomen in de reeds begonnen film Babel die ik al kende en waarvan ik mij nog herinnerde dat ik het einde onbevredigend vond. Reden genoeg dus om te blijven kijken

    Mmm, terugkijkend op mijn TV week, kan ik wederom concluderen dat ik TV gebruik voor instant vermaak en afleiding. Nieuws, cultuur en intellectueel voer haal ik uit kranten, internet en boeken…

  • Zwart op wit: jeugdherinnering

    Toen ik een jaar of elf was, had mijn vader op een zaterdag een plan. Ik werd naar boven gestuurd om “iets leuks en netjes” aan te trekken. Zelf dacht ik dat mijn net afgemaakte, zelfgebreide beenwarmers wel geschikt waren voor die gelegenheid. De blik van mijn ouders toen ik beneden kwam, deed vermoeden dat zij er anders over dachten.

    Niet lang daarna vertrok ik met mijn vader en de beenwarmers in de auto naar Zutphen. Daar, zo vertelde hij, zou in een boekhandel een beroemde Nederlandse dichteres haar boeken signeren. Zij was niet alleen een dichteres die hij bewonderde om haar dichtkunst, maar ook was zij zijn lerares klassieke talen geweest op De Werkplaats in Bilthoven waar hij was opgegroeid. Mij zei het allemaal niet heel veel, maar tijd met mijn vader was altijd leuk en ik was er aan gewend om veel tijd in de boekhandel door te brengen, want hij nam ons altijd mee als hij ‘even’ boeken ging kijken bij Praamstra in Deventer.

    gerhardtIn de boekhandel in Zutphen zat een ‘oude’ mevrouw achter een tafel. We stonden een tijdje in de rij en toen waren we aan de beurt. Ik merkte dat mijn vader toch wel een beetje benieuwd was of zij zich hem nog zou herinneren. Hij vertelde haar wie hij was en ja, ze wist het nog wel. Ik werd verlegen, want opvallen was niet mijn favoriete bezigheid, helemaal niet meer toen hij mij aan haar voorstelde. We gaven elkaar een hand en ze sprak de woorden “veel belofte”. Mijn vader was trots en drukte me op het hart deze woorden, tot mij gericht door zo een wijze vrouw, niet licht op te vatten en vooral nooit te vergeten.

    En nee, ik ben die dag, om een heleboel redenen, nooit vergeten. Al was het alleen maar omdat wij daarna, toen mijn vader natuurlijk ook nog ‘even’ in die boekhandel wilde blijven rondkijken, tussen de boeken een nogal opvallend, luid pratend heerschap zagen lopen in zo’n lange groene loden jas. In mijn herinnering zelfs met een pijp in zijn mond. Mijn vader herkende hem, want zei tegen mij: “zo nu heb je op een dag een van de belangrijkste Nederlandse dichteressen en een van de belangrijkste Nederlandse schrijvers van deze tijd gezien…”

    De dichteres was Ida Gerhardt, de schrijver was Harry Mulisch.

    Deze herinnering werd weer levendig naar aanleiding van het overlijden van Harry Mulisch en mijn vader in respectievelijk 2010 en 2012 en het verschijnen van De geest in dit huis is liefderijk van Daniela Hooghiemstra eerder dit jaar, over het leven en De Werkplaats van Kees Boeke.