Toen de jonge Joseph Sylvester (1890) eind 1909 zijn geboorte(ei)land Saint Lucia in de Cariben verliet, zal hij niet bedacht kunnen hebben dat hij uiteindelijk in het Oosten van Nederland zou belanden en daar de rest van zijn leven zou blijven. Voordat hij hier belandt, woont en werkt hij eerst in Amerika en Canada. Pas na afloop van WOI maakt hij de overtocht naar het oude continent en beproeft hij zijn geluk in België en Parijs. Al die tijd zijn het zijn feilloze gevoel voor een goed handeltje en zijn charmante, eerlijke en openhartige voorkomen en manier van doen die hem telkens weer op het spoor van iets nieuws brengen. Van de handel in hout en sigaretten, belandt hij in de hoofdpijnpoeders en als dezelfde producent ook tandpasta blijkt te maken, beseft Joseph dat hij goud in handen heeft. Wie kan er nu beter dit onbekende goedje aan de man en vrouw brengen dan een man met blinkend witte tanden in een donker gelaat. Hij ziet zijn donkere huidskleur als iets positiefs en is er trots op. En in die tijd is er vooral veel nieuwsgierigheid onder de mensen, naar een donker persoon. Natuurlijk is er ook angst voor het onbekende, maar Joseph Sylvester met zijn ongekend positieve inborst wandelt op een vrolijke doch verantwoordelijke manier verder door het leven en belandt in Amsterdam. Daar ontmoet hij de mooie Roosje Borchert, mannequin van beroep en afkomstig uit Hengelo. Het blijkt liefde op het eerste gezicht en uiteindelijk belanden ze allebei wegens omstandigheden in Hengelo waar ze besluiten hun leven te delen en een bestaan op te bouwen. Sylvester, die ondertussen bekendstaat als Mr. Menthol reist het land door langs alle markten om zijn Babajaba tandpasta en mentholpastilles te verkopen. In Hengelo is hij een nog groter bezienswaardigheid dan in Amsterdam, maar de meeste Hengeloërs sluiten hem al snel in hun stugge hart. Als de mondhygiëne en de economie een verdere vlucht nemen, beseft Menthol dat het tandpasta tijdperk voor hem voorbij is. Moeiteloos schakelt hij over naar zijn volgende handel in huiden, pelsen en konijnen. De tweede wereldoorlog is een moeilijke tijd voor het echtpaar omdat de angst groot is dat hij vanwege zijn Engelse nationaliteit en opvallende verschijning gevangen genomen zal worden door de Duitsers. Om zijn vrouw hiervoor te behoeden, neemt hij een drastisch besluit, maar dit staat hun liefde voor elkaar niet in de weg. Na de oorlog bouwen ze hun bestaan weer op, maar langzamerhand verandert het tij. De mensen lijken intoleranter te worden tegenover mensen die anders zijn en ook Sylvester ondervindt hiervan de gevolgen.
Dit boek vertelt het levensverhaal van deze bijzondere man en verschijning in het Twentse Hengelo. Een man die zijn eigen weg volgt en zijn eigen plan trekt met een sterke vrouw aan zijn zijde. Tegen de achtergrond van de wereldgeschiedenis en de couleur locale lezen we mee over zijn wederwaardigheden.
Uit alles blijkt dat de auteur van dit boek zeer grondig onderzoek heeft gedaan en alles wat hij heeft gevonden een plaats in dit boek heeft gegeven. Hierdoor is het soms een wat droge of juist chaotische opsomming van feiten of gebeurtenissen geworden en ook is de samenhang niet altijd even duidelijk of evenwichtig aanwezig. Wel is de auteur er goed in geslaagd de hiaten in de informatie over met name het jonge leven van Sylvester, mooi in te vullen op een geloofwaardige manier. Van de vele foto’s, krantenknipsels en andere paperassen die in het boek zijn afgebeeld, samen met de toepassing van de steunkleur rood in de opmaak van het boek, zou je kunnen zeggen dat het wat too much is, maar aan de andere kant onderstreept het wel dit kleurrijke verhaal dat makkelijk wegleest en je een inkijkje geeft in de denk- en handelswijzen van deze volstrekt unieke persoon.
De uitgebreide verantwoording, toelichting en bronnenlijst geven blijk vaneen zeer grondige en integere werkwijze van de auteur en het resultaat mag er zijn. Wat een ontzettend leuk boek is dit geworden over een persoon die het verdient om een plaats te krijgen in het collectief geheugen van niet alleen Hengelo, maar heel Nederland.
Menthol. Frank Krake. 312 pp. Met illustraties.
Dit boek dat beschikbaar is gesteld door Uitgeverij Achtbaan heb ik gelezen en beschreven voor Not Just Any Book Club.
MZ boek- en tekstprojecten 